Sağlam həyat sürmənin ən kritik komponentlərindən biri, bədənimizin enerji proseslərini tənzimləyən aclıq qan şəkəri səviyyələrinin uyğun aralıqlarda olmasıdır.
Aclıq qan şəkərinin optimal dəyərlərə malik olduğu hallarda, bədənimiz uğurla enerji təmin edir və hüceyrələrimizin ehtiyac duyduğu enerjini təmin edir.
Bu səbəbdən bu göstəricini yaxından izləmək və lazımi tədbirləri almaq həyati əhəmiyyət daşıyır.
Xüsusilə günümüzdə sürətlə artan diabet və piylənmə hallarında aydın şəkildə görüldüyü kimi sağlam həyatın açarlarından olan aclıq qan şəkəri balansı laqeyd edilməməli olan bir unsuurdur.
Aclıq qan şəkəri nədir?
Aclıq qan şəkəri bədəninizdəki qlükoza səviyyəsini ölçmək üçün istifadə olunan bir testdir.
Bu test ac qarına edilən qan testidir və nəticələrinizin sağlam olub olmadığını müəyyən etmək üçün istifadə olunur.
Aclıq qan şəkəri səviyyələrinizin normal aralıqda qalması sağlam həyat üçün vacibdir.
Yüksək səviyyələrdə olan aclıq qan şəkəri dəyərləri Tip 2 diabet kimi ciddi sağlamlıq problemləri yarada bilər. Bu səbəbdən aclıq qan şəkərinizi mütəmadi olaraq yoxlatmalısınız.
Aclıq qan şəkəri niyə yüksək olur?
Aclıq qan şəkəri yüksəkliyi diabet riski ilə əlaqəlidir və xroniki xəstəliklərin inkişafını tetikləyə bilər. Aclıq qan şəkəri yüksəkliyi bədəndə insulin müqaviməti və ya pankreasın kifayət qədər insulin ifraz etməməsi nəticəsində ortaya çıxa bilər.
Yüksək aclıq qan şəkəri səviyyələri ürək xəstəliyi, böyrək xəstəliyi, korluq və sinir zərəri kimi komplikasiyalarla əlaqələndirilir.
Aclıq qan şəkəri niyə düşür?
Aclıq qan şəkəri düşməsinin çoxlu səbəbi ola bilər. Adətən uzun müddət ac qalmaq və ya kifayət qədər qida ala bilməmək nəticəsində bədənin enerji mənbələri tükənir.
Bu vəziyyətdə qaraciyərdəki glikogen anbarları istifadə olunur və qan şəkəri səviyyələri düşür. Həmçinin insulin müqaviməti kimi metabolik pozğunluqlar da aclıq qan şəkəri düşməsinə səbəb ola bilər.
Bunun nəticəsində bədən insulinə cavab vermədiyi üçün qan şəkəri səviyyələri balanssız hala gəlir.
Aclıq qan şəkəri yüksəkliyi əlamətləri
Aclıq qan şəkəri bədənin ehtiyacı olan enerjinin mənbəyidir və sağlam həyat üçün vacib bir göstəricidir. Yüksək aclıq qan şəkəri səviyyələri və aclıq qan şəkəri əlamətləri isə ciddi sağlamlıq problemlərinin xəbərçisi ola bilər.
Aclıq qan şəkəri yüksəkliyinin əlamətləri aşağıdakı kimidir:
- Həddindən artıq yorğunluq
- Bulanıq görmə
- Tez-tez sidiyə çıxma
- Susuzluq hissi
Bu əlamətlər görülməsi halında mütləq həkimə müraciət edilməli və lazımi müalicə prosesi başladılmalıdır.
Aclıq qan şəkəri niyə vacibdir?
Sağlam həyat sürmək üçün aclıq qan şəkərinin normal aralıqlarda qalması çox vacibdir. Yüksək aclıq qan şəkəri səviyyələri ürək xəstəliyi riski və yüksək təzyiq kimi digər sağlamlıq problemlərinə də yol aça bilər.
Həmçinin yüksək aclıq qan şəkəri səviyyələri çəki artımına da səbəb ola bilər.
Aclıq qan şəkəri neçə olmalıdır?
Normal aclıq qan şəkəri səviyyəsi 70-99 mg/dL aralığındadır. Bu aralığın altında və ya üstündə olan dəyərlər bədəndə müxtəlif problemlərin işarəçisi ola bilər.
Aclıq qan şəkəri dəyərinin normaldan yüksək olması diabet riskini artırır və qan şəkəri səviyyələrinin nəzarət altına alınmaması ciddi sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər.
Həmçinin aclıq qan şəkərinizin normal aralıqda olması da həmişə yaxşı bir işarəçi deyil.
Bəzi hallarda normal görünən aclıq qan şəkəri səviyyəsi belə bədəndə mövcud olan başqa sağlamlıq problemlərinə işarə edə bilər. Bu səbəbdən mütəmadi tibbi nəzarətlər də sağlığınız üçün vacibdir.
Aclıq qan şəkəri necə ölçülür?
Aclıq qan şəkəri testi yox, ancaq aclıq qan şəkəri ölçümü sadə qan testi ilə edilir və adətən səhərlər ac qarına aparılır. Test nəticələri normal aralıqlar xaricində olarsa həkim məsləhəti ilə təkrarlanmalıdır.
Aclıq qan şəkəri niyə yüksəlir?
Bəzi hallarda aclıq qan şəkəri yüksək çıxa bilər. Bu vəziyyətin müxtəlif səbəbləri ola bilər.
Bu səbəblər aşağıdakı kimidir:
- Alkoqol istehlakı və siqaret istifadəsi
- Bəzi dərmanlar
- Diabet
- İnfeksiyalar
- Genetik meyllilik
- Hərəkətsiz həyat tərzi
- Piylənmə
- Stress
- Yuxu rejimindəki pozğunluqlar
Hamiləlikdə aclıq qan şəkəri neçə olmalıdır?
Hamiləlikdə aclıq qan şəkəri səviyyəsi həm ananın həm də körpənin sağlığı baxımından vacibdir. Hamilələrdə diabet riski artdığından mütəmadi olaraq aclıq qan şəkəri ölçümleri aparılmalıdır.
Normal insanın aclıq qan şəkəri səviyyəsi 70-100 mg/dL arasında olmasına baxmayaraq hamilələrdə bu dəyərlər fərqlilik göstərir.
Hamiləlikdə aclıq qan şəkəri səviyyəsi 60-95 mg/dL aralığında olmalıdır. Bu dəyərlərin üstündə və ya altındakı dəyərlər körpənin sağlığına zərər verə bilər.
Yüksək aclıq qan şəkəri səviyyələri körpədə həddindən artıq böyüməyə səbəb ola bilər və çətin doğuma yol aça bilər. Həmçinin hamilələrdə yüksək aclıq qan şəkəri səviyyələri preeklampsi və digər komplikasiyaların inkişaf riskini artıra bilər.
Aclıq qan şəkəri azlığı isə körpənin beyin funksiyalarını mənfi təsir edə bilər və erkən doğum riskini artıra bilər.
Hamiləlikdə aclıq qan şəkəri səviyyəsini nəzarət altında saxlamaq üçün sağlam qidalanmaya diqqət etmək, mütəmadi məşq etmək və həkimin tövsiyə etdiyi dərmanları mütəmadi olaraq istifadə etmək vacibdir.
Bu səbəbdən hamiləlik prosesində mütləq həkiminizlə əlaqədə olmalı və mütəmadi olaraq aclıq qan şəkəri ölçümlərini etdirməlisiniz.
Sağlam hamiləlik keçirmək üçün aclıq qan şəkəri səviyyəsinə diqqət etmək olduqca vacibdir.
Aclıq qan şəkəri qiymətləndirilməsi
Aclıq qan şəkəri qiymətləndirilməsi 8-12 saatlıq aclığın ardından aparılan ölçüm nəticələrində aşağıdakı nisbətlər əsas götürülərək aparılır:
- 50-70 mg/dL – Hipoglisemi
- 70-100 mg/dL – Normal
- 100-125 mg/dL – Prediyabet (Gizli Şəkər)
- 126 mg/dL və üzəri – Diabet
Aclıq qan şəkərini azaltmaq üçün nə edilməlidir?
Aclıq qan şəkəri səviyyəsinin yüksək olması diabet kimi ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən aclıq qan şəkəri dəyərlərini nəzarət altında saxlamaq vacibdir.
Bəs aclıq qan şəkərini nə azaldır?
- Az karbonhidratlı və lifli qidalar istehlak edin. Şəkərli və emal edilmiş qidalardan uzaq durun.
- Mütəmadi məşq etməyə diqqət göstərin.
- Stress hormonu kortizol qan şəkəri səviyyələrini artıra bilər. Yoqa, meditasiya kimi fəaliyyətləri sınayın.
- Kifayət qədər su içmək bədəninizin düzgün işləməsinə kömək edir və aclıq qan şəkəri səviyyələrini nəzarət altında saxlayır.
- Kifayət qədər yuxu ala bilməmək insulin müqavimətini artıra bilər və aclıq qan şəkəri səviyyələrini yüksəldə bilər.
Aclıq qan şəkəri səviyyələri mütəmadi olaraq ölçülməli və hədəf dəyərlərə çatmaq üçün bu addımlar tətbiq edilməlidir.
Sağlam həyat üçün aclıq qan şəkəri səviyyəsinin nəzarət altında saxlanmalıdır. Unutmayın ki aclıq qan şəkərinizi azaltmaq və nəzarət altında saxlamaq adına gündəlik həyatınızda bəzi dəyişikliklər etməyiniz kifayətdir.
Mütəmadi məşq edərək, sağlam qidalanaraq və stress idarəetməsində ustallaşaraq bu mövzuda vacib addımlar ata bilərsiniz.
Ancaq hər fərdin metabolizması fərqli olduğundan dəyərlərinizi tam olaraq başa düşə bilmək üçün mütləq mütəxəssisə müraciət etməlisiniz.
Əgər siz də aclıq qan şəkərinizlə bağlı narahatlıqlar yaşayır və daha çox məlumat əldə etmək istəyirsinizsə vaxt itirmədən endokrinoloq həkimə müraciət etməli və lazımi nəzarətləri etdirməlisiniz.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
