Vitamin çatışmazlığı: əsas əlamətlər

Vitamin çatışmazlığı müxtəlif əlamətlərə səbəb ola bilər. Bu əlamətlər arasında yorğunluq, dəri problemləri, saç tökülməsi, əzələ ağrıları mövcuddur.

Vitaminlər bədənimizin enerji istehsal etməsi, hüceyrələri bərpa etməsi, immunitet sistemini gücləndirməsi və bir çox mühüm funksiyaları yerinə yetirməsi üçün zəruridir.

Lakin qeyri-kafi qidalanma, həzm problemləri və ya müəyyən tibbi vəziyyətlər səbəbindən bəzi vitaminlərdən kifayət qədər ala bilməyə bilərik.

Bu da vaxtla vitamin çatışmazlığına və müxtəlif sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.

Vitaminlər niyə vacibdir?

Vitaminlər bədənimizin sağlam şəkildə işləməsi üçün zəruridir. Bir çox müxtəlif vitamin vardır və hər biri bədənimizin müəyyən funksiyalarında mühüm rol oynayır.

Məsələn:

A Vitamini

Göz sağlamlığı, immunitet sistemi və dəri sağlamlığı üçün vacibdir.

B Vitaminləri

Enerji istehsalı, əsəb sistemi sağlamlığı və hüceyrə böyüməsi üçün vacibdir.

C Vitamini

İmmunitet sistemi, kollagen istehsalı və yaraların sağalması üçün vacibdir.

D Vitamini: Sümük sağlamlığı, immunitet sistemi və əhval-ruhiyyə üçün vacibdir.

E Vitamini: Hüceyrələri sərbəst radikallardan qoruyur və immunitet sistemini gücləndirir.

K Vitamini: Qanın laxtalanması və sümük sağlamlığı üçün vacibdir.

Vitamin çatışmazlığı əlamətləri

Vitamin çatışmazlığı müxtəlif əlamətlərə səbəb ola bilər. Əlamətlər çatışmayan vitaminin növünə və çatışmazlığın şiddətinə görə dəyişə bilər.

Ən geniş yayılmış əlamətlər bunlardır:

• Yorğunluq və Zəiflik: Bədəninizin enerji istehsal etmə qabiliyyətini təsir edə bilər və bu da yorğunluq və zəifliyə səbəb ola bilər.
• Dəri Problemləri: Dəridə qızartı, quruluq, qabıqlanma, sızanaq və akne kimi problemlərə səbəb ola bilər.
• Saç və Dırnaq Problemləri: Saç tökülməsi, dırnaq qırılması və dırnaqlarda çöküklər kimi problemlərə səbəb ola bilər.
• Əzələ Ağrıları: Əzələ ağrılarının ən geniş yayılmış səbəblərindən biridir.
• Depressiya və Narahatlıq: Əhval-ruhiyyəni təsir edərək depressiya, narahatlıq və əsəbilik kimi ruhi problemlərə səbəb ola bilər.
• İmmunitet Sisteminin Zəifliyi: İmmunitet sistemini zəiflədir və tez-tez xəstələnməyə və infeksiyalara tutulmağa yol açar.
• Görmə Problemləri: Göz sağlamlığını təsir edərək gecə korluğu, quru gözlər və görmə bulanıqlığı kimi problemlərə səbəb ola bilər.
• Sümük və Oynaq Problemləri: Sümük sağlamlığını təsir edərək raxit, osteomalaziya və sümük qırıqları kimi problemlərə səbəb ola bilər.
• Anemiya: Dəmir çatışmazlığı anemiyası yorğunluq, zəiflik, nəfəs darlığı və baş gicəllənməsi kimi əlamətlərə səbəb ola bilər.
• Əsəb Sistemi Problemləri: B vitaminləri çatışmazlığı əsəb sistemi problemlərinə, uyuşma, qarışqa gəzməsi və iflic kimi əlamətlərə səbəb ola bilər.

Ən çox görülən vitamin çatışmazlıqları

Ən çox görülən vitamin çatışmazlıqları bunlardır:

• D Vitamini Çatışmazlığı: Günəş işığına kifayət qədər məruz qalmama, qidalanma çatışmazlığı və ya sorulma problemləri səbəbindən yarana bilər.
• B12 Vitamini Çatışmazlığı: Vegetarian və ya vegan qidalanma vərdişi olan şəxslərdə, yaşlılarda və həzm problemləri olan şəxslərdə daha çox görülə bilər.
• Dəmir Çatışmazlığı: Qeyri-kafi dəmir qəbulu, qan itkisi və ya sorulma problemləri səbəbindən yarana bilər.
• C Vitamini Çatışmazlığı: Qeyri-kafi C vitamini qəbulu, siqaret çəkmə və alkoqol istifadəsi kimi faktorlara bağlı olaraq yarana bilər.
• A Vitamini Çatışmazlığı: Qeyri-kafi A vitamini qəbulu, yağ sorulma problemləri və ya qaraciyər xəstəliyi kimi səbəblərə bağlı olaraq yarana bilər.

Vitamin çatışmazlığı səbəbləri

Vitamin çatışmazlığı aşağıdakı səbəblərə bağlı olaraq yarana bilər:

• Qeyri-kafi Qidalanma: Balanslaşdırılmış və qidalandırıcı bir pəhriz yememək vitamin çatışmazlığına yol aça bilər.
• Həzm Problemləri: Həzm problemləri vitaminlərin sorulmasını əngəlləyə bilər.
• Müəyyən Tibbi Vəziyyətlər: İltihabli bağırsaq xəstəliyi, çölyak xəstəliyi və ya malabsorbsiya kimi müəyyən tibbi vəziyyətlər vitamin çatışmazlığına yol aça bilər.
• Dərman İstifadəsi: Bəzi dərmanlar vitaminlərin sorulmasını əngəlləyə bilər.
• Alkoqol və Siqaret İstifadəsi: Alkoqol və siqaret istifadəsi bədənin vitaminləri sorma qabiliyyətini azalda bilər.
• Yaş: Yaşlılar vitaminləri daha az sorma meylindədirlər.
• Hamiləlik: Hamilə qadınların ehtiyac duyduqları bəzi vitaminləri daha çox almaları lazımdır.
• Südvermə: Südverən qadınların ehtiyac duyduqları bəzi vitaminləri daha çox almaları lazımdır.

Vitamin çatışmazlığı necə diaqnoz edilir?

Vitamin çatışmazlığı fiziki müayinə, tibbi keçmişinizin araşdırılması və qan testləri ilə diaqnoz edilə bilər. Həkiminiz əlamətləriniz və tibbi keçmişiniz haqqında suallar verəcəkdir.

Həmçinin fiziki müayinə edərək çatışmayan vitamin haqqında məlumat əldə edə bilər. Qan testləri bədəninizəki vitamin səviyyələrini ölçmək üçün istifadə edilir.

Vitamin çatışmazlığı necə müalicə edilir?

Vitamin çatışmazlığı müalicəsi çatışmayan vitaminin növünə və çatışmazlığın şiddətinə görə dəyişir.

• Qidalanma Dəyişiklikləri: Çatışmayan vitaminələri ehtiva edən qidaları istehlak etmək vitamin çatışmazlığını aradan qaldırmağa kömək edə bilər.
• Vitamin Əlavələri: Çatışmayan vitaminləri əlavə olaraq almaq vitamin çatışmazlığını aradan qaldırmağa kömək edə bilər.
• Dərman Müalicəsi: Bəzi hallarda çatışmayan vitaminin dərman olaraq verilməsi lazım ola bilər.

Tez-tez Verilən Suallar

Hansı qidalar vitamin baxımından zəngindir?

A Vitamini: Yerkökü, şirin kartof, ispanaq, brokkoli, qara kələm, yumurta, süd və pendir.

B Vitamini: Taxıllar, ət, balıq, toyuq, yumurta, süd, qatıq, quru paxlalılar, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, avokado.

C Vitamini: Portağal, limon, qreypfrut, kivi, çiyələk, pomidor, brokkoli, gül kələmi, bibər, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər.

D Vitamini: Günəş işığı, yağlı balıqlar (qızılbalıq, skumbriya, ton balığı), yumurta, süd və pendir.

E Vitamini: Bitki yağları (günəbaxan yağı, qarğıdalı yağı, soya yağı), fındıq, toxumlar, yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər.

K Vitamini: Yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər, brokkoli, gül kələmi, kələm, yaşıl lobya, gül kələmi. K vitamini haqqında ətraflı oxumaq.

Vitamin çatışmazlığı hansı xəstəliklərə səbəb ola bilər?

Vitamin çatışmazlığı müxtəlif xəstəliklərə yol aça bilər. Məsələn, D vitamini çatışmazlığı sümük eriməsinə, B12 vitamini çatışmazlığı anemiyaya, C vitamini çatışmazlığı isə skorbut xəstəliyinə səbəb ola bilər.

Vitamin çatışmazlığının qarşısının alınması üçün nə edə bilərəm?

• Balanslaşdırılmış və Qidalandırıcı Pəhriz: Müxtəlif meyvə, tərəvəz, taxıl, protein və süd məhsulları istehlak edin.
• Günəş İşığına Məruz Qalma: Gündə ən azı 15 dəqiqə günəş işığına məruz qalın.
• Vitamin Əlavələri: Həkiminizin tövsiyəsi üzərində vitamin əlavələri istifadə edə bilərsiniz.

Bu məlumat yalnız maarifləndirmə məqsədi daşıyır və tibbi məsləhət əvəzi deyildir. Hər hansı sağlamlıq problemləri üçün həmişə həkim mütəxəssis ilə məsləhətləşin.