Hamiləlikdə mədə yanması dünya miqyasında insanlar arasında ən tez-tez rast gəlinən problemlərdən biridir. Qida borusu ilə mədənin birləşdiyi yerdə mədə və qida borusu qapağı var.
Bu qapağın istiqaməti ağızdan anusa doğru açılacaq şəkildədir və mədədəki turşunun qida borusuna keçməsini əngəlləyir. Mədə və qida borusu səviyyəsindəki bu axının istiqaməti tərs döndüyündə mədə yanması ortaya çıxır.
Hamiləlikdə mədə yanması, mədə məzmununun qida borusuna doğru irəliləməsi ilə ortaya çıxır və qida borusunda qıcıqlanmaya səbəb olur.
Şəxsin həyat keyfiyyətinə təsir edəcək şəkildə qida borusunda struktur dəyişikliklər olmağa başladığında bir mütəxəssis həkimə müraciət edilməlidir.
Bu vəziyyət ölkələr arasında dəyişiklik göstərməklə bərabər orta olaraq hamilələrin %30 ilə 50-si arasında görülür.
Hamiləlikdə mədə yanması əlamətləri
Hamiləlikdə mədə yanması, tez-tez yağlı və ədviyyəli qidalar yeyildiyində, müəyyən bir miqdardan artıq şokolad istehlak edildiyində və ya təzə sıxılmış meyvə şirələri içildiyində ortaya çıxır.
Ən tez-tez rast gəlinən mədə yanması əlaməti, yeməkdən dərhal sonra mədədən boğaza doğru yayılan yanma hissidir. Bu, mədənin məzmununun ağıza doğru irəliləməsinə səbəb olaraq udqunmanı çətinləşdirir.
Hamiləlikdə görülən mədə yanması əlamətləri arasında bunlar yer alır:
- Ürəkbulanma, qusma
- Yemək yeyərkən erkən doyma hissi
- Mədədə yanma
- Hıçqırıq tutması
- Udqunarkən ağrı
- Xroniki öskürək
- Gəyirmə hissi
- Qəbizlik
- Ağızdan acı və ya turş kimi müxtəlif dadlı mayelərin gəlməsi
- Hər kəsdə eyni olmamaqla bərabər narahatlıq və halsızlıq
- Mədədə şişkinlik
- Döş sümüyü, döş və qarının üst bölgəsində ağrı
- Yatarkən qida borusunda turşu hissi, öskürək və boğulma ilə bərabər yuxudan oyanmaq
- Nadir olaraq səs qısıqlığı və boğaz ağrısı
Bu simptomlar davamlı olmaqdan daha çox aralıqlı olaraq ortaya çıxa bilər. Lakin hamiləlikdə mədə yanması tez-tez hamiləliyin son 3 ayında görülür və doğumdan sonra yox olur.
Hamiləlikdə mədə yanması niyə olur?
Hamiləlikdə mədə yanması, hamiləlik boyunca olmamaqla bərabər bəzi günlərdə gerçəkləşir. Bu vəziyyətin gerçəkləşmə səbəbi, hormonal və mexaniki təsirlərə bağlıdır.
Gənc yaşda hamilə qalan, əvvəlki hamiləliklərində mədə yanması problemi yaşayan, hamiləlik öncəsində yüngül mədə yanması simptomları yaşayan və birdən çox hamiləlik keçirən qadınlarda daha da çox görülür.
İrəli yaşlardakı hamiləliklərdə mədə yanması nisbəti daha azdır. Bu səbəblə də hamiləlik yaşı və hamiləlik öncəsində mədə yanması simptomları yaşla birlikdə dəyişiklik göstərə bilər.
Buna əlavə olaraq süni mayalanma tətbiqlərində də hamilələrdə mədə yanması tezliyi daha çoxdur. Hamiləlik dövründə yaşanan hormonal dəyişikliklər mədə və qida borusu qapağında boşalmalara səbəb olmasına əlavə olaraq qida borusunun hərəkətliliyini azaldaraq da qidaların mədəyə daha yavaş çatmasını təmin edir.
Rəhmin 26-cı həftəyə qədər olan müddət ərzindəki böyüməsi mədə üzərindəki təzyiqin artmasına və mədədəki turşunun qida borusuna qaçmasına da səbəb olur. Bu vəziyyət, mədə yanmasına az da olsa təsir edir.
Hamiləlikdə mədə yanması müalicəsi
Hamiləlikdə mədə yanması vəziyyətində şəxsin öz sağlamlığı və körpənin sağlamlığı üçün şüursuz bir şəkildə dərman istifadə edilməməli və ilk olaraq bir həkimə məsləhətləşilməlidir.
Bu kimi vəziyyətlərdə həkimə məsləhətləşməkdəki məqsəd körpəyə zərər vermədən ananın şikayətini azaltmaqdır. Ananın şikayətinə bağlı olaraq dərmanlı ya da pəhriz və həyat tərzinə bağlı şəklində bir müalicə tətbiq edilir.
Şikayəti az isə düzgün bir qidalanma proqramı ilə narahatlıq önlənə bilər. Tətbiq edilən qidalanma proqramının təməlində protein istehlakı artırılaraq yağlı qidalar ən aza endirilir.
Ağır porsiyalar əvəzinə 3 saatda bir və az-az yeyilməlidir. Əgər hamiləlikdə mədə yanması müalicəsində qidalanma proqramı müalicəyə cavab verməzsə dərman istifadə edilməyə başlanır. Xəstənin vəziyyətinə görə də istifadə edilən dərman dəyişiklik göstərir.
Hamiləlikdə mədə yanması vəziyyətində tətbiq edilən ümumi müalicə üsulları bu şəkildədir:
- Qidalanma düzəni və həyat tərzində dəyişikliklər
- Turşu yoğunluğuna qarşı istifadə edilən dərmanlar
- Mədədə turşu ifrazını azaldan hüceyrələr
- Proton pompa dayandırıcıları
- Bitki üsulları
Hamiləlikdə mədə yanması tez-tez rast gəlinən bir vəziyyətdir. Lakin düzgün müalicə üsulları ilə bu problem ən aza endirilə bilər.
Hamiləlikdə mədə yanmasına nə yaxşı gəlir?
Hamiləlikdə bəzi qidalar və dərmanlar mədə yanmasını daha da təhrik edərkən bəzisi də bu problemi həll etməyə yönəlikdir.
Ümumi olaraq hamiləlikdə mədə yanmasına bunlar yaxşı gəlir:
- Çiy badam, turşu səviyyəsi aşağı olan bir quru meyvədir,
- Yüksək lif və pektin nisbətinə sahib olan banan, aşağı turşu səviyyəsinə də sahibdir,
- Yulaf əzməsi də yüksək lif nisbətinə sahibdir,
- Normal süd yüksək yağ nisbəti səbəbi ilə mədə yanması problemini artıra bilər lakin ilıq və yağsız ballı südün az miqdarları kalsium və protein baxımından zəngindir,
- Həzm sisteminə yaxşı gələn zəncivilin az miqdarda istifadə edilməsi mədə yanması probleminə yaxşı gəlirkən çox miqdarı bu problemi daha da artırır.
Mədə yanması problemində bir mütəxəssis həkimə müraciət etdikdən sonra özünüz də evdə bu sadə üsulları sınayaraq problemi ən aza endirə bilərsiniz.
Hamiləlikdə mədə yanması nə etməli?
Hamiləlikdə mədə yanması tez-tez rast gəlinən bir problemdir və adətən dərmanlı müalicədən öncə qidalanma və həyat tərzində dəyişikliklər tövsiyə edilir. Bu problemi önləmək ya da təsirini azaltmaq üçün evdə tətbiq edilə biləcək bir neçə vəziyyət vardır.
Bu vəziyyətlər belədir:
- Mədənin çox şişməməsi üçün gündə 2 ya da 2,5 litrdən çox maye istehlak edilməməlidir, ara yeməklərlə bərabər maye də istehlak edilməli və bu mayelərin istiliyi orta olmalıdır,
- Çiy soğan və sarımsaq kimi qidalar az istehlak edilməlidir,
- Krem, mayonez, souslar və qaymaq kimi qidalardan qaçınılmalıdır,
- Xəmir işləri və küncüt istehlakı azaldılmalıdır,
- Az yağlı südlər və südlü şirniyyatlar üstünlük verilməlidir,
- Şokolad, pomidor, sitrus meyvələri, meyvə şirəsi, nanə, yağlı və ədviyyəli qidalar kimi reflü etmə ehtimalı yüksək qidalardan uzaq durulmalıdır,
- Bir oturuşda mümkün olduğu qədər çox yeyilməməlidir, Yatılan ya da oturulan mövqeyə diqqət edilməlidir.
- Əyik ya da qozbel durmaq kimi yanlış oturmalardan qaçınılmalıdır. Yatarkən sol tərəfə doğru yatılmalıdır,
- Yatmazdan 2 ya da 3 saat öncə yemə içmə kəsilməlidir, Başınız yataqdan 10 ya da 15 sm yuxarıda olmalıdır,
- Qəhvə, çay kimi kafein ehtiva edən içkilərdən uzaq durulmalıdır,
- Yavaş yemək yeyilməli və yeməklər də yaxşı çeynənməlidir, Çəki alımının çox olmamasına diqqət edilməlidir,
- Qazlı içkilərdən uzaq durulmalıdır.
Əgər siz də hamilə ikən mədə yanması problemi yaşayırsınızsa həkiminizə məsləhətləşə bilər, həkiminizin göstərişi ilə evdə təbii üsullarla probleminizi ən aza endirə bilərsiniz.
Bu üsulların da təsirsiz olduğu ağrılı mədə yanması problemində də həkiminizin göstərişi ilə dərmanlı müalicəyə başlayaraq uyğun bir yol izləyə bilərsiniz.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
