Mədə yanması, bir çox insanın şikayət etdiyi məsələlər arasında yer alır. Adətən yemək yedikdən sonra ortaya çıxan bu vəziyyət, mədə və mədənin üst hissəsindəki qida borusunda görülə bilər.
İnsanın gündəlik həyatına mənfi təsir göstərən mədə yanması, tez-tez təkrarlandıqda lazımi müalicələrin tətbiq edilməsi son dərəcə vacibdir.
Bunun üçün həkim nəzarəti lazımdır. Mütəxəssis tərəfindən mədə yanmasının səbəbləri müəyyən edilərək diaqnoz prosedurlarından sonra uyğun müalicə üsulları tətbiq edilir.
Vaxt keçmədən müalicəyə başlanması, insanın daha sağlam bir həyat qazanması baxımından əhəmiyyətli bir məsələdir.
Mədə yanması nədən yaranır?
Mədə yanması müxtəlif səbəblərdən meydana gələ bilər. Əsasən mədə turşusunun qida borusuna qaçması, yanmanın tez-tez rast gəlinən səbəbləri arasında yer alır.
Bundan əlavə mədə yanmasının səbəbləri arasında yer alan digər vəziyyətlər ümumi xətlərlə bu şəkildə sıralana bilər:
- Qastrit
- Turşu tərkibli qidalarla qidalanmaq
- Mədə yırtığı
- Qida intoleransiyaları
- Helikobakter pilori
- Hamiləlik
- Həddindən artıq spirtli içki istifadəsi
- Həddindən artıq siqaret istifadəsi
- Bəzi dərmanların istifadəsi
Bu cür məsələlərin hər biri mədədə yanma hissinin yaranmasına səbəb olur. Spirtli içki istifadəsi mədə turşusunun artmasına səbəb olan vəziyyətlər arasında yer alır. Bu isə mədə qişasının qıcıqlanması deməkdir. Buna görə də mədədə yanma hissi spirtli içki istifadəsi ilə sıx əlaqəlidir.
Bundan başqa turşu tərkibli qidalarla qidalanmaq mədə yanmasının təhrikçiləri arasında yer alır. Çünki bu cür qidalar mədədəki turşu nisbətinin artmasına səbəb ola bilər.
Buna görə də tez-tez turşu tərkibli qidalar istehlak edən insanların mədə yanması problemindən daha çox şikayət etməsi mümkündür.
Mədə yanması əlamətləri
Mədə yanması müxtəlif simptomlar şəklində özünü büruzə verir. İnsandan insana dəyişməklə birgə mədə turşuması və yanmasının müxtəlif əlamətləri mövcuddur. Mədə yanması əlamətləri əsas xətləri ilə bu şəkildə sıralana bilər:
- Gəyirmə
- Ağızda yaranan acı və turşulu dad
- İştah itirilməsi
- Quru öskürək
- Mədə şişkinliyi
- Ürəkbulanma və qusma
- Uzanma və əyilmə zamanı şikayətlərin artması
Bu və buna bənzər əlamətlərin hər biri mədə yanmasının simptomları arasında yer alır.
Mədə yanması və ürəkbulanma, mədə yanması və qaz başda olmaqla müxtəlif simptomların hər biri insanın həyatına mənfi təsir göstərə bilər.
Buna görə də simptomlardan hər hansı birini gördüyünüz halda mütəxəssis həkimə müraciət etməyiniz faydalı olacaqdır.
Mədə yanması zamanı nə etməli?
Mədə yanması insanın gün ərzində özünü pis hiss etməsinə səbəb ola bilər. Bu səbəbdən yeməkdən sonra mədə yanması kimi vəziyyətlər üçün müxtəlif təbii müalicə üsulları arasından seçim etmək mümkündür.
Bu üsullar davamlı mədə yanması üçün qəti həllər təklif etmir. Bununla birlikdə simptomların yüngülləşdirilməsini təmin edə bilər.
Mədə yanması necə keçər, nə yaxşı gəlir sualının cavabları arasında yer alan addımları ümumi xətləri ilə bu şəkildə sıralamaq mümkündür:
- Zəncəfil həm mədə yanması, həm də ürəkbulanmanın yüngülləşdirilməsinə dəstək olur. Buna görə də zəncəfil kökünü suda saxlayıb çayını hazırlaya bilərsiniz. Bundan başqa müxtəlif yeməklərin içərisinə qoyaraq zəncəfil istehlak edə bilərsiniz.
- Saqqız yeməklərdən yarım saat sonra istifadə edildikdə mədə yanmasını azaltma meylindədir. Bununla bağlı aparılan 2014-cü ildəki bir tədqiqat, saqqız çeynəməyin tüpürcək istehsalını artırdığını, beləliklə mədə turşusunun azalmasına töhfə verdiyini ifadə edir.
- Durulaşdırılmış alma sirkəsinin mədədə turşu səviyyəsində bir azalmaya səbəb olduğu düşünülür. Bu səbəbdən çox olmamaq şərti ilə alma sirkəsini istehlak edə bilərsiniz.
- Mədə yanmaları üçün tövsiyə edilən təbii müalicələrdən digəri, çobanyastığı və nanə çayı istehlakıdır. Bu cür çaylar mədə yanmalarını sakitləşdirmə meylindədir.
- Qida borusu yanması kimi vəziyyətlərdə, karbonat qatılmış su qarışımı da seçilə biləcək təbii müalicələr arasında yer alır. Karbonatın mədə turşusunu neytrallaşdırma meyli var. Bu da mədə yanması tutmalarının azaldılması deməkdir.
Bu və buna bənzər təbii müalicə üsulları mədədə görünən yanmanın azaldılmasını təmin edə bilər. Göstərilən üsullara əlavə olaraq gün ərzində ideal ölçüdə su qəbul etməyiniz olduqca vacibdir.
Mədə yanmasının qarşısını necə ala bilərik?
Mədə yanması müxtəlif qidalarla artış göstərən bir vəziyyətdir. Bu səbəbdən xüsusilə sağlam qidalanmağa əhəmiyyət verilməlidir.
Ancaq mədədə görünən yanma hissini təhrik edən fərqli vəziyyətlər də mövcuddur.
Buna görə də yanmaya təsir edən vəziyyətlərdən uzaq durmaq daha faydalı olacaqdır.
Mədədə yaranan yanmanı önləyə bilmək üçün ön planda tutmalı olduğunuz məsələlər ümumi xətləri ilə bu şəkildə sıralana bilər:
- Siqaret və spirtli içki istifadəsini mümkün qədər məhdudlaşdırın.
- Yatmazdan ən az 2-3 saat əvvəl qida qəbul edin.
- Tarazlı və sağlam bir qidalanma rejimi yaradın və mədənizi yormamağa çalışın.
- Pomidor, limon, nanə, şokolad və ədviyyatlı yeməklərdən uzaq durun.
- Çəkinizi nəzarət altında saxlayın.
- Sol tərəfinizə doğru yatmağa diqqət edin.
- Yemək yedikdən sonra uzanmaq və ya əyilmək kimi hərəkətlər etməyin.
- Fiziki məşqlərə üstünlük verin.
Göstərilən məsələlərin hər biri mədədə yarana biləcək yanma hissinin minimuma endirilməsini təmin edir. Xüsusilə sağlam qidalanma və müntəzəm fiziki məşqlər edin.
Həmçinin mədənizi yora biləcək ədviyyatlı qidalardan qaçmağa çalışın. Çəkinizi ideal intervalda saxlamağınız da son dərəcə vacibdir.
Mədə yanması necə müalicə edilir?
Mədə yanması müalicəsi üçün ilk olaraq diaqnoz addımlarının tətbiq edilmiş olması lazımdır. Mədədə görünən yanmanın diaqnoz edilə bilməsi üçün müxtəlif üsullar istifadə edilə bilər.
İlk olaraq mütəxəssis həkim xəstənin şikayətlərini dinləyir və fiziki müayinə həyata keçirir.
Sonra endoskopiya, motilite testi və pH-metri testi olmaqla üç fərqli tətbiq tələb edilə bilər. pH-metri testi ilə qida borusundakı mədə turşusunun nəzarəti həyata keçirilir.
Göstərilən üsulların istifadəsi ilə birlikdə diaqnoz prosesləri həyata keçirilir. Bundan sonrakı addım uyğun müalicə üsullarının müəyyən edilməsidir.
Müalicə üsullarından birincisi mədədəki turşunu azalda biləcək turşu istehsalının azaldılmasını təmin edən dərmanların istifadəsidir. Həmçinin həkim xəstənin həyat tərzini dəyişdirməsi lazım olduğuna dair bir təklifdə bulunur.
Xüsusilə sağlam olmayan bir qidalanma rejiminə sahib xəstələr üçün qidalanma dəyişiklikləri olduqca vacibdir.
Mədə yanmasına səbəb olan yeməklər arasında yer alan qida məhsullarının istehlakı simptomların artmasına səbəb ola bilər.
Bundan əlavə bədənin hərəkətsiz qalması mədədə turşuma və yanma kimi vəziyyətlərin artmasına səbəb verə bilər. Buna görə də xüsusilə müntəzəm gəzinti tövsiyə edilir.
Həkimə nə zaman müraciət etməli?
Mədə yanması bəzi hallarda həyat tərzi dəyişikliyi ilə aradan qaldırıla bilən bir vəziyyətdir. Lakin keçməyən mədə yanması görüldüyü təqdirdə bir mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir.
Həmçinin mədədə yaranan yanma hissinin simptomları ilə fərqli xəstəliklərin əlamətləri bənzərlik göstərə bilər.
Buna görə də yanma hissinin altındakı səbəbin müəyyən edilməsi lazımdır. Bu səbəbdən bu cür hallarda həkimə müraciət etməyiniz faydalı olacaqdır:
- Çəki itkisi yaşayırsınızsa
- Ürəkbulanma və qusmada artış meydana gəlirsə
- Udma çətinliyi artırsa
- Mədədə yaranan yanma hissi həftədə 2-3 və ya daha çox görünürsə
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
