Adətən infeksiyalar, allergiyalar və ya ətraf mühit faktorları nəticəsində yaranan boğaz ağrısı, narahat edici və gündəlik həyatı mənfi təsir edən sağlamlıq problemidir.
Udma zamanı hiss edilən yanma, qıcıqlanma və ya ağrı bu vəziyyətin ən geniş yayılmış əlamətlərindəndir. Boğaz ağrısı qrip kimi viral infeksiyalar və ya streptokok farenjiti kimi bakterial infeksiyalar da daxil olmaqla müxtəlif səbəblərdən yarana bilər.
Evdə tətbiq edilə bilən bəzi sadə üsullar boğaz ağrısının yüngülləşməsinə böyük dərəcədə kömək edir.
Boğaz ağrısı nədir?
Boğaz bölgəsində yanma, qaşınma, quruluq və ya ağrı hissi ilə xarakterizə edilən boğaz ağrısı geniş yayılmış sağlamlıq problemidir. Daha çox udma zamanı aydın hala gələn narahatlıq hissi ilə özünü göstərir.
Yüngül qıcıqlanmadan şiddətli ağrıya qədər müxtəlif dərəcələrdə yarana bilər. Çox vaxt yuxarı tənəffüs yolları infeksiyalarının əlaməti kimi qarşınıza çıxır.
Lakin ətraf mühit faktorlarından allergik reaksiyalara qədər çoxlu səbəb boğaz ağrısına yol aça bilər. Bu narahatlıq boğazın arxa hissəsini örtən mukozanın qıcıqlanması və ya iltihab əmələ gəlməsi nəticəsində baş verir. Boğaz ağrısı təkbaşına sağlamlıq problemi deyil.
Adətən fərqli xəstəliyin əlaməti kimi ortaya çıxır. Uzun müddət davam edən və şiddətli ağrı hiss edənlərin həkimə müraciət etməsi lazımdır.
Boğaz ağrısı əlamətləri
Boğaz ağrısı boğazda qıcıqlanma, quruluq və ya yanma kimi əlamətlərlə özünü göstərir. Xəstəliyin şiddətinə görə hiss edilən əlamətlər dəyişə bilər.
Viral infeksiyalarda boğaz ağrısına adətən burun axıntısı və yüngül hərarət qoşulur. Bakterial infeksiyalarda isə daha şiddətli ağrı və yüksək hərarət görülə bilər.
Boğaz ağrısı əlamətləri aşağıdakı kimidir:
Boğazda Yanma və ya Qaşınma: Qıcıqlanmış boğaz mukozası nəticəsində yaranır. Adətən udma zamanı daha aydın hala gəlir.
Udma Çətinliyi: Boğaz ağrısı udmanı ağrılı və çətin hala gətirə bilər. Bərk qidalar əvəzinə maye istehlakı üstünlük verilir.
Səs Boğuqluğu və ya İtməsi: Boğazdakı iltihab səs tellərini təsir edərək səs dəyişikliklərinə yol aça bilər.
Boğazda Şişkinlik və ya Qızarıqlıq: Boğaz toxumasının iltihab əmələ gəlməsi nəticəsində şişkinlik və qızarıqlıq müşahidə edilə bilər.
Hərarət və Halsızlıq: Xüsusilə bakterial infeksiyaların yaratdığı boğaz ağrılarında geniş yayılmışdır.
Limfa Bezlərində Şişkinlik: Boyun bölgəsindəki limfa bezlərində şişkinlik və həssaslıq görülə bilər.
Badamcıqlarda Ağ Ləkələr: Streptokok infeksiyalarında tez-tez rast gəlinir.
Quru Öskürək: Boğazdakı qıcıqlanmanı artıra bilən quru öskürək ağrını daha aydın hala gətirə bilər.
Ağız Qoxusu: İnfeksiyanın əlaməti kimi yarana bilər.
Boğaz ağrısı niyə olur?
Boğaz mukozasında qıcıqlanma, infeksiya və ya iltihab nəticəsində yaranır. Bir çox müxtəlif səbəb boğaz ağrısının inkişafına yol aça bilər.
Lakin ən çox görülən boğaz ağrısı səbəbləri aşağıdakı kimi sıralana bilər:
Viral İnfeksiyalar: Soyuqdəymə, qrip və mononukleoz kimi viral infeksiyalar boğaz ağrısının ən geniş yayılmış səbəbləridir.
Bakterial İnfeksiyalar: Streptokok bakteriyasının yaratdığı boğaz infeksiyaları xüsusilə uşaqlarda tez görülür. Antibiotik müalicəsi tələb edən bakterial infeksiyalar müalicə edilməzsə ciddi fəsadlara yol aça bilər.
Ətraf Mühit Faktorları: Hava çirkliliyi, kimyəvi maddələr və ya qıcıqlandırıcı qazlara məruz qalmaq boğaz mukozasında qıcıqlanma və ağrıya yol aça bilər.
Quru Hava: Xüsusilə qış aylarında istifadə edilən isidicilar havanı qurudaraq boğaz mukozasının nəmliyini azaldır. Bu vəziyyət qıcıqlanma və ağrıya səbəb ola bilər.
Allergiyalar: Polen, toz, heyvan tükü kimi allergenlər boğazda qıcıqlanmaya yol aça bilər. Allergik reaksiyalar adətən burun axıntısı, qaşınma və gözlərdə sulanma kimi əlamətlərlə birlikdə görülür.
Reflüks: Mədə turşusunun qida borusuna və boğaza geri qaçması yanma hissi və boğaz ağrısına yol aça bilər. Bu vəziyyət adətən yeməklərdən sonra daha aydın hala gəlir.
İmmunitet Sisteminin Zəifliyi: Həddindən artıq stress, qeyri-kafi qidalanma və ya xroniki xəstəliklər immunitet sistemini zəiflədərək infeksiya riskini artıra bilər.
Tonsillit və Badamcıq Problemləri: Badamcıq iltihabı kimi vəziyyətlər boğazda şiddətli ağrı və udma çətinliyinə yol aça bilər. Badamcıqlarda qızarıqlıq, şişkinlik və bəzən ağ ləkələr müşahidə edilə bilər.
Boğaz ağrısına nansı İnfeksiya növləri səbəb olur?
Viral və bakterial infeksiyalar başda olmaqla bəzi göbələk infeksiyaları da boğazda ağrı və qıcıqlanmaya yol aça bilər. Bu infeksiyalar boğaz mukozasında iltihab yaradaraq udma zamanı ağrı, yanma və narahatlıq hissinə yol açır. İnfeksiya mənşəli boğaz ağrıları adətən digər əlamətlərlə birlikdə ortaya çıxır.
Boğaz ağrısına səbəb olan infeksiya növləri belədir:
Viral İnfeksiyalar
Rhinovirus və influenza kimi viruslar boğazda qıcıqlanma və ağrıya səbəb ola bilər. Adətən burun axıntısı, öskürək və yüngül hərarət kimi əlamətlər müşayiət edir. Bundan başqa aşağıdakı viral infeksiyalarda da boğaz ağrısı görülür:
Mononukleoz (Epstein-Barr Virusu): Həddindən artıq yorğunluq, badamcıqlarda şişkinlik və boğaz ağrısı ilə özünü göstərir. Bu viral infeksiya uzun sürə bilər və gənclərdə daha tez görülür.
Koronavirus (COVID-19): Boğaz ağrısı COVID-19-un tez görülən əlamətlərindən biridir. Adətən öskürək, halsızlıq və yüksək hərarət kimi əlamətlərlə birlikdə görülür.
Bakterial infeksiyalar
Streptokok bakteriyalarının yaratdığı boğaz infeksiyaları (streptokok farenjit) şiddətli boğaz ağrısı, badamcıqlarda ağ ləkələr və yüksək hərarətlə özünü göstərir. Müalicə edilməzsə ciddi fəsadlara yol aça bilər. Tez rast gəlinən digər bakterial infeksiya növləri belədir:
Difterit: Nadir hallarda görülsə də Corynebacterium diphtheriae bakteriyasının yaratdığı bu infeksiya boğazda qalın zar əmələ gəlməsinə və ciddi tənəffüs problemlərinə səbəb ola bilər.
Bordetella Pertussis (Boğmaca): Öskürək tutmaları ilə birlikdə boğazda qıcıqlanma və ağrıya yol aça bilər.
Göbələk infeksiyaları
Ən çox Candida albicans göbələyinin yaratdığı infeksiyalarda boğaz ağrısı görülür. Xüsusilə immunitet sistemi zəif olan şəxslərdə boğazda ağrı və ağ plaklarla özünü göstərir.
Cinsi yolla keçən infeksiyalar
Qonoreya və Klamidiya boğazda infeksiyaya səbəb ola bilər. Bu xəstəliklər adətən ağız təması yolu ilə keçir.
Boğaz ağrısına nə yaxşı gəlir?
Boğaz ağrısını yüngülləşdirmək və sürətli şəkildə sağaltmaq üçün təbii üsullar, dərmanlar və həyat tərzi dəyişiklikləri təsirli şəkildə istifadə edilə bilər.
İlıq mayelər istehlak etmək boğazdakı qıcıqlanmanı sakitləşdirərək ağrını yüngülləşdirir və rahatlıq təmin edir. Xüsusilə bal, limon, zəncəfil kimi təbii materiallarla hazırlanan içkilər boğazın nəmlənməsinə və iltihabın azalmasına kömək edir.
Həmçinin duzlu su ilə qərqərə etmək infeksiya mənşəli bakteriyaları təmizləyərək boğazdakı narahatlığı azaldır. Nəmli mühitdə olmaq və ya buxar terapiyası etmək quru havanın yaratdığı qıcıqlanmanı qarşısını ala bilər.
Boğaz spreyləri və ağrıkəsici dərmanlar da qısamüddətli rahatlıq təmin edir.
Boğaz ağrısına yaxşı gələn təbii üsullar
Boğaz ağrısını yüngülləşdirmək üçün evdə tətbiq edə biləcəyiniz bəzi üsullar var. Təbii materiallarla hazırlanan sadə qarışımlar və tətbiqlər boğazdakı qıcıqlanmanın azalmasına dəstək verir. Boğaz ağrısına yaxşı gələn təbii üsullar belə sıralana bilər:
Bal və Limon Qarışığı: Bir stəkan ilıq suya bir desərt qaşığı bal və bir neçə damla limon suyu əlavə edərək hazırlanan içki boğazı sakitləşdirir.
Duzlu Su ilə Qərqərə: Bir stəkan ilıq suya yarım çay qaşığı duz əlavə edib qərqərə etmək boğazdakı ağrını yüngülləşdirir.
Zəncəfil Çayı: Təzə zəncəfil dilimlərini isti suda dəmləyərək hazırlanan çay antiiltihab təsiri ilə rahatlıq təmin edir.
Nanə və Buxar Terapiyası: Nanə yağı əlavə edilmiş isti su ilə aparılan buxar terapiyası boğazı nəmləndirə bilər.
Papatya Çayı: Papatya çayı sakitləşdirici təsiri ilə boğazdakı ağrının yüngülləşməsinə dəstək verə bilər.
Alma Sirkəsi ilə Qərqərə: Bir stəkan suya bir çay qaşığı alma sirkəsi əlavə edərək aparılan qərqərə boğazdakı bakteriyaların təmizlənməsinə kömək edir.
Sarımsaq İstehlakı: Sarımsağın təbii antibiotik təsiri boğazdakı infeksiyalarla mübarizəyə kömək edə bilər. Çiy olaraq istehlak edilə bilər və ya yeməklərə əlavə edilə bilər.
İstirahət və Su İstehlakı: Kifayət qədər istirahət etmək və bol su içmək boğazın nəmli qalmasını təmin edir.
Boğaz ağrısı necə keçir?
Boğaz ağrısını keçirmək üçün əvvəlcə səbəbin müəyyən edilməsi vacibdir. Viral infeksiyalardan qaynaqlanan boğaz ağrıları adətən öz-özünə keçə bilər. Lakin bakterial infeksiyalar üçün antibiotik müalicəsi tələb oluna bilər.
Bu səbəbdən ağrı vəziyyətində mütləq həkimə müraciət etməlisiniz. Bundan başqa boğazdakı qıcıqlanmanı azaltmaq, ağrını yüngülləşdirmək və sağalma prosesini sürətləndirmək üçün müxtəlif üsullar istifadə edilə bilər.
İlıq mayelər istehlak etmək, duzlu su ilə qərqərə etmək infeksiya mənşəli bakteriyaları təmizləyərək ağrını yüngülləşdirir.
Bal və limon kimi təbii materiallarla hazırlanan içkilər isə boğazı rahatladarkən immunitet sistemini dəstəkləyir.
Boğaz ağrısı nə qədər müddətdə keçir?
Viral infeksiyalardan qaynaqlanan boğaz ağrıları adətən 3-7 gün ərzində düzəlir. Lakin bakterial infeksiyalara bağlı boğaz ağrılarında həkim müalicəsi ilə 2-3 gün ərzində əhəmiyyətli yaxşılaşma təmin edilə bilər.
Allergiya, reflüks və ya ətraf mühit qıcıqlanması kimi digər səbəblərə bağlı boğaz ağrıları isə bu vəziyyətlərin nəzarət altına alınması ilə birlikdə azalır.
Boğaz ağrısının qarşısını necə ala bilərik?
Boğaz ağrısının qarşısını almaq üçün gigiyena qaydalarına diqqət etmək və quru hava kimi qıcıqlandırıcı faktorlardan uzaq durmaq vacibdir.
Bol maye istehlak etmək, nəmli mühit təmin etmək və immuniteyi gücləndiricə C vitamini kimi qidalar istehlak etmək boğaz sağlamlığını qoruya bilər.
Allergenlərdən qaçınmaq, stresi idarə etmək və kifayət qədər yuxu almaq da infeksiya riskini azaldır. Sağlam həyat tərzi qəbul edərək boğaz ağrısından qorunmaq olar.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
