Baş ağrısı niyə olur?

Baş ağrısı bütün insanların həyatlarında ən azı bir dəfə rastlaşdıqları şikayətlərdən biridir.

Adətən sadə üsullarla qısa müddətdə müalicə edilə bilən baş ağrısı, uzun müddətli və şiddətli olduğu təqdirdə gündəlik həyatı mənfi istiqamətdə təsir edə bilər.

Başın müəyyən bir bölgəsində zonqlayıcı və sıxışdırıcı təzyiq hissi ilə özünü bəlli edən baş ağrısı, qəfildən və ya yavaş-yavaş ortaya çıxa bilər. Bu şikayət öz-özünə bir neçə saat ərzində keçə bildiyi kimi, bir neçə gün boyu davam edə bilər.

Baş ağrısı yaranma səbəbləri

Baş ağrısı növləri birincili və ikincili baş ağrıları olmaq üzərə iki əsas qrupda toplanıla bilər.

Birincili qrupdakı baş ağrıları başqa bir xəstəliyə bağlı olmadan, birbaşa ortaya çıxır. Miqren, küme və gərginlik tipli ağrılar bu qrupa nümunə olaraq verilə bilər.

İkincili qrupdakı baş ağrıları isə bir xəstəliyin əlaməti olaraq görülən ağrılardır. Nümunə olaraq da kəskin sinüzit, diş problemləri, qulaq infeksiyaları, qrip, qlaukoma, beyin damar xəstəlikləri, yaxşı və ya pis xassəli beyin şişləri, hipertensiya, kəllə travmaları kimi səbəblər verilə bilər.

Ən çox rastlaşılan baş ağrısı növləri gərginlik tipli və miqren tipli ağrılardır. Adətən zərərsiz hesab edilən bu ağrılar dərmanlarla nəzarət altına alına bilər. Lakin qəfil başlayan, şiddətli və davamlı baş ağrısı altda yatan başqa bir xəstəliyin xəbərçisi ola bilər.

Gərginlik tipli baş ağrısı

Ən geniş yayılmış ağrı növüdür. Hər hansı bir xəstəliyə bağlı olaraq görülməz. Ümumiyyətlə başın ətrafında bir lent təzyiq edirmiş hissi ilə təsvir edilən bu ağrı yüngül və orta şiddətlidir. Stress, yuxusuzluq və iş mühiti kimi səbəblərdən ortaya çıxa bilər.

Miqren tipli baş ağrısı

Gərginlik tipli ağrılara görə həyatı daha mənfi şəkildə təsir edən miqren ağrısı, hücumlar şəklində gəlir və tək tərəfli ya da bütün başda hiss edilə bilər.

Bəzi xəstələrdə görülən, aura dövrü olaraq da adlandırılan; yanıb-sönən işıqlar, parıltılar, çarpaz xətlər, ulduz ya da kor nöqtə kimi görmə problemləri miqren əlamətləri arasında sayıla bilər.

Bundan başqa, ürəkbulanma və qusma kimi şikayətlər də yenə bu ağrıya müşayiət edə bilər.

Küme tipli baş ağrısı

Yaz və payızda daha tez-tez rastlaşılan bu ağrı növü zonqlayıcı tərzindədir. Həmişə tək tərəfli olaraq görülən küme tipli baş ağrısı ilə eyni tərəfdə göz yaşarması və burun axıntısı da görülə bilər. Çox şiddətli və uzun müddətli ola bilən bu baş ağrısının səbəbləri tam olaraq bilinmir.

Baş ağrısı necə keçər?

Gərginlik tipli baş ağrısı

Gərginlik tipli baş ağrısı müalicəsində ağrıkəsicilər və əzələ boşaldıcıları kifayət qədər təsirli olur. Bundan başqa antidepresanlar da qoruyucu müalicədə istifadə edilir. Lakin bu dərmanlar mütəxəssis həkim tərəfindən təyin edilmədən alınmamalıdır.

Miqren tipli baş ağrısı

Miqren müalicəsində istifadə edilən çoxlu dərman vardır. Bu dərmanlar həm miqrenin yaratdığı ağrını, həm də hücum zamanı hiss edilən mədə bulantısı və qusma şikayətlərini aradan qaldırmağa yarayır.

Qadınların yaşadığı hormonal dəyişikliklər, stresli bir həyat, alkoqollu və ya yüksək kofein tərkibli içkilər və yuxusuzluq kimi səbəblər miqren hücumlarını tetikləyə bilər.

Bunlardan uzaq durmaq da hücum saylarını azalda bilər. Bundan başqa, miqren qoruyucu müalicələri ilə hücum gəlməsinə mane oluna bilər.

Küme tipli baş ağrısı

Bu ağrı qəfildən başlayıb, sürətlə ən üst səviyyəyə çatır və çox şiddətlidir. Bu səbəbdən müalicə üçün hücum zamanı burundan, damardan, əzələ içində ya da dəri altından sürətlə qana qarışıb təsir edəcək dərmanlar üstünlük verilir.

Dərman müalicəsinin işə yaramadığı şəxslərdə tətbiq edilən digər bir üsul da xəstəyə 7 lt/dəq miqdarında oksigen nəfəs etdirməkdir.

Miqren ağrısında olduğu kimi küme tipli ağrılarda da hücumları tetikləyəcək amillərdən uzaq durmaq çox faydalı olacaq.

Baş ağrısına nə yaxşı gəlir?

“Baş ağrısına yaxşı gələn şeylər nələrdir?” sualı tez-tez verilən suallardan biridir.

Baş ağrısına yaxşı gələn təbii üsulları belə sıralaya bilərik:

Miqren hücumu keçirirsinizse, soyuq kompres edərək ağrı şikayətlərinizi yüngülləşdirə bilərsiniz. Soyuq kompresi bir dəsmal və ya bir torba dondurulmuş ped köməyi ilə edə bilərsiniz.
Sinuslara bağlı olaraq inkişaf edən ya da gərginlik tipli baş ağrınız varsa, bu dəfə əksinə ağrıyan bölgəyə isti bir bez qoya və ya isti bir duş ala bilərsiniz.
Küme tipli bir ağrı hiss edirsinizse, qaranlıq bir otaqda bir müddət vaxt keçirmək və soyuq kompres etmək ağrını bir az yüngülləşdirə bilər. Lakin küme tipli baş ağrısının müalicəsində təbii üsulların xaricində mütləq həkimin tövsiyə etdiyi dərmanları istifadə etməyiniz və ağrının keçmədiyi hallarda xəstəxanaya müraciət edərək oksigen almanız lazım ola bilər.
Yoqa və meditasiya kimi rahatladıcı fəaliyyətlərdə olmaq da baş ağrılarınızın yüngülləşməsinə kömək edə bilər.
Yuxusuzluq baş ağrısına səbəb olan amillərdən biridir. Bu səbəbdən yuxunuzun nizamlı olmasına diqqət edin.
Baş bölgəsinə ediləcək düzgün bir masaj texnikası da stresə bağlı ağrıları azaltmaqda təsirli olacaq.

Nə vaxt bir həkimə müraciət etməlisiniz?

Baş ağrısı birdən çox səbəbə bağlı olaraq ortaya çıxa bilən bir problemdir. Bəzi hallarda bu ağrı meninjit, ensefalit, Covid-19 və iflic kimi təhlükəli xəstəliklərin əlaməti ola bilər. Bu səbəbdən qəfildən başlayan şiddətli baş ağrısı şikayətinin yanında;