Elektromioqrafiya (EMQ), əzələlərin və sinirlərin elektrik fəaliyyətini ölçən bir diaqnostika üsuludur və nevroloji xəstəliklərin diaqnozunda mühüm rol oynayır.
Əzələ və sinirlərdəki hər hansı bir problem bu fəaliyyətləri məhdudlaşdıra və həyat keyfiyyətimizə mənfi təsir göstərə bilər. Məhz bu məqamda EMQ (Elektromioqrafiya) dövrəyə girir.
Elektromioqrafiya (EMQ) nədir?
EMQ (Elektromioqrafiya), əzələlərin və sinirlərin elektrik fəaliyyətini ölçən bir testdir. Əzələlər sinirlərdən gələn elektrik siqnalları ilə yığılır.
EMQ, bu siqnalları qeyd edərək əzələ və sinir funksiyalarını qiymətləndirir. Test, nazik iynə elektrodlarının əzələlərə yeridilməsi ilə və ya dəriyə yerləşdirilən səthi elektrodlarla həyata keçirilə bilər.
EMQ testi niyə aparılır?
EMQ testi, əzələ zəifliyi, keyləşmə, qarışqa gəzməsi hissi, əzələ ağrısı, qıcolmalar və iflic kimi nevroloji simptomların səbəbini müəyyən etmək üçün aparılır.
Test, sinir zədələnməsi, əzələ xəstəliyi və ya sinir ilə əzələ arasındakı ötürücülük pozğunluqlarını aşkar etməyə kömək edə bilər.
EMQ testi aşağıdakı məqsədlərlə aparıla bilər:
- Sinir sıxılması: Karpal tunel sindromu, ulnar sinir sıxılması kimi sinir sıxılmalarına diaqnoz qoymaq.
- Sinir zədələnməsi: Şəkərli diabet, alkoqol istifadəsi və ya travma kimi səbəblərdən yaranan sinir zədələnməsini qiymətləndirmək.
- Əzələ xəstəlikləri: Əzələ distrofiyası, miasteniya qravis kimi əzələ xəstəliklərinə diaqnoz qoymaq.
- Onurğa beyni xəstəlikləri: Onurğa beyni zədələnməsi və ya disk yırtığı kimi onurğa beyni problemlərini qiymətləndirmək.
- Periferik neyropatiya: Bədəndəki periferik sinirlərin zədələnməsi vəziyyətini qiymətləndirmək.
Elektromioqrafiya (EMQ) testi necə aparılır?
EMQ testi iki hissədən ibarət ola bilər:
- Sinir Ötürücülüyü Tədqiqatları: Bu hissədə dəriyə yerləşdirilən səthi elektrodlar vasitəsilə sinirlərə kiçik elektrik impulsları verilir və sinirlərin bu impulslara verdiyi reaksiyalar ölçülür. Bu, sinirlərin ötürmə sürətini və səmərəliliyini qiymətləndirməyə kömək edir.
- İynəli EMQ: Bu hissədə nazik iynə elektrodları əzələlərə yeridilir və əzələlərin elektrik fəaliyyəti qeydə alınır. Bu, əzələlərin sakit və yığılma vəziyyətindəki elektrik fəaliyyətini qiymətləndirməyə kömək edir.
Test zamanı sizdən bəzi əzələlərinizi gərginləşdirmək və ya boşaltmaq tələb oluna bilər. Test adətən 30-60 dəqiqə davam edir.
EMQ testindən əvvəl hazırlıq
EMQ testindən əvvəl adətən xüsusi bir hazırlığa ehtiyac yoxdur. Ancaq bəzi məqamlara diqqət etmək vacibdir:
- Testdən bir neçə saat əvvəl kofein və siqaret qəbul etməyin.
- Test günü losyon və ya krem istifadə etməyin.
- İstifadə etdiyiniz dərmanlar haqqında həkiminizə məlumat verin.
- Qan durulaşdırıcı dərman istifadə edirsinizsə, həkiminizə bildirin.
Elektromioqrafiya (EMQ) müayinəsinin riskləri və yan təsirləri
EMQ testi ümumiyyətlə təhlükəsiz bir prosedurdur. Ancaq bəzi yüngül yan təsirlər müşahidə edilə bilər:
- İynənin daxil olduğu nahiyədə yüngül ağrı və ya narahatlıq: Bu ağrı adətən testdən sonra qısa müddətdə keçir.
- İynənin daxil olduğu nahiyədə göyərmə və ya şişkinlik: Bu da adətən müvəqqəti bir haldır.
- Nadir hallarda infeksiya: İynənin daxil olduğu nahiyədə infeksiya riski çox aşağıdır.
EMQ testinin nəticələri necə şərh edilir?
EMQ testinin nəticələri bir nevroloq tərəfindən qiymətləndirilir. Nevroloq həkim, test nəticələrini xəstənin şikayətləri, tibbi tarixçəsi və digər müayinələrlə birlikdə dəyərləndirərək diaqnoz qoyur.
EMQ testinin nəticələri sinirlərin ötürmə sürətini, əzələlərin elektrik fəaliyyətini və sinir-əzələ ötürücülüyünü qiymətləndirməyə kömək edir.
Anormal nəticələr sinir zədələnməsini, əzələ xəstəliyini və ya sinir-əzələ ötürücülüyünün pozulmasını göstərə bilər.
EMQ testi hansı xəstəliklərin diaqnozunda istifadə olunur?
EMQ testi bir çox nevroloji xəstəliyin diaqnozunda istifadə edilə bilər. Bəzi nümunələr bunlardır:
- Karpal tunel sindromu: Biləkdə sinir sıxılması
- Ulnar sinir sıxılması: Dirsəkdə və ya biləkdə sinir sıxılması
- Periferik neyropatiya: Diabet, alkoqol istifadəsi və ya vitamin çatışmazlığı kimi səbəblərdən periferik sinirlərin zədələnməsi
- Əzələ distrofiyası: Əzələlərin zəifləməsi və əriməsi ilə xarakterizə olunan bir qrup əzələ xəstəliyi
- Miasteniya qravis: Əzələ zəifliyinə səbəb olan bir autoimmun xəstəlik
- Amiotrofik lateral skleroz (ALS): Sinir hüceyrələrinin tədricən məhv olduğu bir neyrodegenerativ xəstəlik
- Onurğa beyni zədələnməsi: Travma və ya xəstəlik səbəbindən onurğa beyninin zədələnməsi
- Disk yırtığı (qrija): Onurğa disklərinin yerindən çıxması və sinirlərə təzyiq etməsi
EMQ testi harada aparılır?
EMQ testi xəstəxanaların nevrologiya şöbələrində, özəl nevrologiya klinikalarında və bəzi diaqnostika mərkəzlərində aparıla bilər.
EMQ müayinəsi qiymətləri
EMQ testinin qiymətləri, aparılan testin növünə, əhatə dairəsinə və aparıldığı tibb müəssisəsinə görə dəyişə bilər. Həmçinin, tibbi sığortanızın test xərclərini qarşılayıb-qarşılamadığını öyrənmək üçün sığorta şirkətinizlə əlaqə saxlamağınız lazımdır.
Elektromioqrafiya testindən sonra
Elektromioqrafiya (EMQ) testindən sonra adətən normal fəaliyyətinizə davam edə bilərsiniz. İynənin daxil olduğu nahiyədə yüngül bir ağrı və ya narahatlıq hiss edə bilərsiniz, ancaq bu, adətən qısa müddətdə keçir.
İynənin daxil olduğu nahiyədə göyərmə və ya şişkinlik olarsa, soyuq kompres tətbiq edə bilərsiniz.
Test nəticələriniz çıxdıqda, nevroloqunuz sizinlə bir görüş keçirərək nəticələri ətraflı şəkildə izah edəcək və lazımi müalicə planını tərtib edəcəkdir.
EMQ haqqında əlavə məlumatlar:
- EMQ, sinir və əzələ funksiyalarını qiymətləndirmək üçün istifadə olunan non-invaziv bir testdir.
- EMQ testi ağrılı bir test deyil, ancaq iynə yeridilməsi zamanı yüngül bir narahatlıq hiss edilə bilər.
- EMQ testinin nəticələri digər klinik tapıntılar və müayinələrlə birlikdə qiymətləndirilməlidir.
- EMQ testi nevroloji xəstəliklərin erkən diaqnozunda və müalicəsinin planlaşdırılmasında mühüm rol oynayır.
Bu məlumat yalnız maarifləndirmə məqsədi daşıyır və tibbi məsləhət əvəzi deyildir. Hər hansı sağlamlıq problemləri üçün həmişə həkim mütəxəssis ilə məsləhətləşin.
