Akupunktur baş ağrısı, miqren, arxa, boyun və əzələ ağrıları, diz ağrısı, aybaşı krampları, həzm problemləri, psixiatrik xəstəliklər, tənəffüs yolları problemləri, allergiyalar, hamiləliklə bağlı şikayətlər, immun sistem problemləri, qıcıqlanmış bağırsaq sindromu və arıqlama kimi müxtəlif xəstəliklərin müalicəsində istifadə edilən ənənəvi Çin tibb təcrübəsidir.
Müalicə steril iynələrin bədənin müəyyən nöqtələrinə batırılması ilə həyata keçirilir və yüngül ağrı və ya istilik hissi yarana bilər.
İynələr 20-30 dəqiqə saxlanıla bilər və ya qızdırıla bilər, elektrik cərəyanı ilə stimullaşdırıla bilər və ya hərəkət etdirilə bilər. Akupressur (barmaqla masaj) və ya lazer müalicəsi kimi alternativ üsullar da mövcuddur.
Akupunkturun təsiri tam başa düşülməsə də, serotonin və endorfin kimi beyindəki xoşbəxtlik hormonlarının ifrazını artıraraq ağrını azaltdığı düşünülür.
Yan təsirlər adətən yüngüldür və iynənin girişində yüngül ağrı və ya qanaxma şəklində ortaya çıxır, lakin təlimsiz şəxslər tərəfindən tətbiq edilməsi ciddi komplikasiyalara səbəb ola bilər.
Akupunkturla arıqlama metabolizmi sürətləndirərək, iştahı boğaraq və aclıq mərkəzinə təsir edərək kömək edə bilər, lakin sağlam qidalanma və idmanla birlikdə istifadə edilməsi vacibdir; xüsusilə qulaqda olan nöqtələrin hədəflənməsi doyma hissini artırır və metabolizmi sürətləndirir.
Akupunktur nədir?
Akupunktur bədəndəki müəyyən nöqtələri stimullaşdırmaq üçün dəriyə çox nazik polad iynələrin batırıldığı bir müalicə təcrübəsidir.
Ənənəvi Çin tibbindən gələn bu təcrübə ağrı kimi sağlamlıq vəziyyətini və ya simptomu yüngülləşdirmək üçün edilir. Stress idarəetməsi də daxil olmaqla bir çox sağlamlıq probleminin müalicəsində uzun illər istifadə edilmişdir.
Günümüzdə isə tibbi müalicəyə əlavə olaraq üstünlük verilir. Akupunktur yalnız sahəsində təhsil almış mütəxəssislər tərəfindən və mütəxəssis həkim təsdiqi sonrası edilməlidir.
Akupunktur hansı xəstələrin müalicəsində istifadə edilir?
Çin tibbindən günümüzə qədər gəlmiş olan bu təcrübə bir çox xəstəliyin müalicəsində istifadə edilir.
Xüsusilə tətbiq edildiyi əsas xəstəliklər və rahatsızlıqlar aşağıdakı kimidir:
- Baş ağrısı və miqren
- Arxa ağrısı, boyun ağrısı və əzələ ağrısı
- Diz ağrısı
- Aybaşı krampları
- Həzm sistemi xəstəlikləri
- Psixiatrik problemlər
- Tənəffüs yolları rahatsızlıqları
- Allergiyalar
- Hamiləlik rahatsızlıqları
- İmmun sistem problemləri
- Qıcıqlanmış bağırsaq sindromu
- Arıqlama
Akupunktur müalicəsi necə edilir?
Akupunktur müalicəsi xəstəliyə görə bədənin müəyyən bölgələrinə iynə batırılması ilə edilir. Steril, bir dəfəlik və çox nazik iynələr istifadə edilərək edilir.
Tətbiq prosesində iynələrin ilk giriş anında çox yüngül də olsa ağrı hiss edilə bilər. Bundan başqa xəstə hər hansı ağrı yaşamır. Müalicə tətbiq edilən nöqtələrdə yüngül istilik hissi yarana bilər.
Xəstəliyə görə iynələrin qalma müddəti dəyişə bilər, adətən 20-30 dəqiqə qədər saxlanılır.
Müəyyən təsirlərə nail olmaq üçün stimulasiya texnikası istifadə edilə bilər. Bu tətbiqdə iynələr əlavə olaraq qızdırılır, şüuraltı stimulasiya cərəyanı ilə stimullaşdırılır və ya aşağı və yuxarı hərəkət etdirilir.
Bir çox fərqli müalicə proseduru da mövcuddur. Bunlardan biri akupressur üsuludur. Müəyyən bölgələrə barmaqlarla masaj edilərək tətbiq edilir. Bölgədə yaranan enerji sıxlığını dağıdaraq, əlaqəsi olduğu düşünülən toxumaların və orqanların rahatlaşdırılması təmin edilir.
Fərqli bir üsul da lazer tətbiqidir. Adətən iynə qorxusu olan, iynələrdən narahat olan və xüsusilə uşaqlara tətbiq edilən yüngül və ağrısız bir üsuldur. Lazer iynəsi adlandırılan bu üsulda şəxsə lazer işığı zərbələri tətbiq edilərək stimulasiya təmin edilir.
Akupunktur necə təsir edir?
Tətbiqin necə təsir göstərdiyi tam başa düşülməsə də bu mövzuda edilən araşdırmalar, beyindəki pozitiv əhval-ruhiyyəni və ağrılara qarşı təsirli olan maddələrin ifrazını artırdığını göstərir.
Bu maddələr xoşbəxtlik hormonu kimi tanınan serotonin və endorfin maddələridir. Bəzi araşdırmalar isə arxa və oynaq rahatsızlıqlarından qaynaqlanan ağrılara qarşı həll təqdim etdiyini göstərir.
Həmçinin bəzi təsir mexanizmlərinin rolu və vasitəsilə təsirli olduğu düşünülür.
Akupunkturun yan təsirləri nələrdir?
Tətbiq sahəsində təhsil almış mütəxəssis həkimlər tərəfindən edilir. Təhsilli mütəxəssislər tərəfindən edildiyi hallarda mənfi hallarla qarşılaşma ehtimalı çox aşağıdır.
Əksər hallarda iynənin ilk giriş anında çox yüngül ağrı və qanaxma, az səviyyədə isə ürəkdöyüntü kimi yan təsirlər görülə bilər.
Nadir olaraq görülən hal isə dəridəki sinirlərdə yaralanma nəticəsində inkişaf göstərə bilən ağrılardır.
Lakin bu sahədə təhsilsiz olan şəxslər tərəfindən ev gigiyena şəraitinin təmin edilmədiyi mühitlərdə tətbiq edilməsi nəticəsində ciddi komplikasiyalar görülə bilər.
Akupunktur ilə arıqlama
Çəki vermək istəyən şəxslərə də iynə müalicəsi tətbiq edilərək, bu vəziyyətlə bağlı mexanizmlərin işləməsi təmin edilə bilər. Bədəndəki enerji axınını təsir edə bilən bu üsulun arıqlama mövzusunda kömək etdiyi düşünülür.
Prosedurdakı məqsəd isə şəxsin metabolizmini sürətləndirmək, iştahını bağlamaq, beyində olan aclıq mərkəzini sıxışdırmaq və stresi azaltmaqdır.
Ənənəvi Çin tibbi çəki artımının bədəndəki bəzi balanssızlıqlardan qaynaqlandığını düşünür. Bu balanssızlıqlar isə qaraciyər, dalaq, böyrək, tiroid vəzi və ya hormonal funksional pozğunluqdan qaynaqlanır.
Bu səbəbdən arıqlamaq üçün bu bölgələrə proses edilir. Lakin muntəzəm qidalanma vərdişi qazanmadan, pəhriz və idman etmədən tək başına bu tətbiqlə arıqlamaq çox mümkün deyil.
Arıqlamaq və çəki vermək üçün ən vacib nöqtələr qulaq bölgəsində yerləşir. Qulaqda isə insan bədənindəki bütün orqanları stimullaşdıra bilən nöqtələr var.
Həmçinin beyin ilə qulaq arasındakı məsafə də az olduğundan tətbiq daha təsirlidir.
Qulaqda olan bölgələrə edilən iynə işləminin təsirləri isə: doyma hissinin daha tez hiss edilməsini təmin edir, aclıq hissini boğur, çox çox yemə istəyi aradan qalxır, metabolizma və yağ yandırma sürətlənir, həmçinin toksinlər də bədəndən çıxarılır.
Akupunktur ilə bağlı tez-tez verilən suallar
S: Akupunktur nədir və necə işləyir?
C: Akupunktur ənənəvi Çin tibbindən gələn, bədənin müəyyən nöqtələrinə nazik steril iynələr batırmaqla müalicə edən üsuldur. Beyində endorfin və serotonin kimi təbii ağrıkəsici hormonların ifrazını artıraraq ağrını azaldır və müalicəvi təsir göstərir.
S: Akupunktur elmi cəhətdən sübut edilmişdir?
C: Bəli, Dünya Səhiyyə Təşkilatı (DST) və bir çox elmi araşdırma akupunkturun müəyyən xəstəliklər üçün təsirli olduğunu təsdiqləyir. Xüsusilə ağrı idarəetməsi, miqren, bulantı və bəzi digər şikayətlər üçün elmi sübutlar mövcuddur.
S: Akupunktur hansı xəstəliklər üçün faydalıdır?
C: Akupunktur aşağıdakı hallar üçün istifadə edilir:
- Baş ağrısı və miqren
- Arxa, boyun və əzələ ağrıları
- Artrit və oynaq ağrıları
- Stress və narahatlıq
- Yuxusuzluq
- Həzm problemləri
- Allergiyalar
- Hamiləlik zamanı bulantı
- Siqaret və digər asılılıqlardan azad olma
Müalicə Prosesi
S: Akupunktur ağrılıdır? C: Əksər insanlar akupunktur zamanı minimal və ya heç ağrı hiss etmir. İynələr çox nazik olduğundan (saçdan da nazik), yalnız iynənin ilk girişində çox yüngül batma hissi ola bilər. Çoxları prosesi rahatlatıcı hesab edir.
S: Bir seans nə qədər çəkir? C: İlk konsultasiya adətən 60-90 dəqiqə çəkir (müayinə və müalicə daxil olmaqla). Sonrakı seanslar isə 45-60 dəqiqə arasında davam edir. İynələr adətən 20-30 dəqiqə yerində qalır.
S: Neçə seans lazımdır? C: Bu, xəstəliyin növünden və şiddətindən asılıdır. Kəskin problemlər üçün 3-6 seans, xroniki problemlər üçün isə 8-12 və ya daha çox seans tələb oluna bilər. Adətən həftədə 1-2 dəfə seans keçirilir.
S: Akupunktur seansından əvvəl nəyə diqqət etməliyəm? C:
- Yüngül yemək yeyin, ac qarnına gəlməyin
- Alkoqol qəbul etməyin
- Çox ağır idman etməyin
- Rahat geyim geyinin
- Əvvəlcədən götürdüyünüz dərmanlar haqqında məlumat verin
Təhlükəsizlik və Yan Təsirlər
S: Akupunktur təhlükəlıdir? C: Lisenziyalı və təcrübəli mütəxəssis tərəfindən ediləndə akupunktur çox təhlükəsizdir. Steril, bir dəfəlik iynələr istifadə edilir və ciddi yan təsirlər çox nadirdir.
S: Hansı yan təsirlər ola bilər? C: Nadir hallarda aşağıdakılar baş verə bilər:
- İynə yerində yüngül ağrı və ya qanaxma
- Kiçik qançır
- Yorğunluq hissi (müalicədən sonra)
- Baş gicəllənməsi
- Əzələlərdə yüngül ağrı
S: Kimə akupunktur edilməməlidir? C: Aşağıdakı hallarda ehtiyatlı olmaq lazımdır:
- Hamilələrdə (müəyyən nöqtələrdə)
- Qan durğuculuğu problemləri olanlarda
- Infeksiya və ya qızdırma zamanı
- Qan azlığı (hemofili) xəstəliyində
- Peacemaker istifadə edənlərdə (elektroakupunktur üçün)
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.