Uşaqlarda ishal geniş yayılmış bir vəziyyətdir. Nəcisdə çox su olması halında yaşanan bu vəziyyət hər yaşdan uşağı təsir edir və uşağın tez-tez nəcis çıxarmasına səbəb olur.
Uşaqlarda tez-tez rast gəlinən ishal nadir hallarda ciddi gedişat göstərir. Lakin əlamətlər yaxşı müşahidə edilməli və düzgün müdaxilə edilməlidir.
Əks halda uşaqda maye itkisinə səbəb olaraq uşağın bədənindəki duz və su tarazlığının pozulmasına yol aça bilər.
İshal nədir?
İshal, bağırsaq hərəkətlərinin pozulması ilə nəcisin maye halında olmasıdır. 3 aydan kiçik uşaqlar yalnız ana südü və ya mama ilə qidalandığından gündə 7-8 dəfə maye nəcis çıxara bilərlər. Bu olduqca normaldır.
Lakin 3 aylıqdan böyük körpə və uşaqların gündə üçdən çox nəcis çıxarması vəziyyəti ishal kimi qəbul edilir.
Uşaqlarda ishal səbəbləri
Uşaqlarda ishalın əsas səbəbləri aşağıdakılardır:
- Bağırsaq infeksiyaları
- Bəzi antibiotik dərmanlar
- Qida allergiyaları
- Qida zəhərlənmələri
- Laktoza dözümsüzlük
- Şəkər və ya süni tatlandırıcı olan qidaları həddən artıq istehlak etmək
- Virusların səbəb olduğu yoluxucu xəstəliklər
Uşaqlardakı ishalın ən tez-tez səbəbi viruslardır. Daha çox qış aylarında görülən viruslar sulu ishal, əzələ ağrıları, qusma, qarında kramplar, iştahsızlıq, baş ağrısı və yüngül hərarətə səbəb olur.
Bakteriya və virusların səbəb olduğu ishal arasındakı ən mühüm fərq hərarətdir. Bakteriyaların səbəb olduğu ishal zamanı yüksək hərarət görülür, viruslardan qaynaqlanan ishal zamanı isə yüngül hərarət vəziyyəti yaşanır.
Həmçinin bakteriya mənşəli ishal zamanı nəcis selikli və ya qanlı ola bilər. İshal adətən 3-7 gün kimi müddətdə düzəlir. 15 günü keçən ishal isə qida allergiyaları, infeksiyalar, genetik xəstəliklər və həzm pozğunluqları kimi səbəblərdən qaynaqlanar.
Bu səbəbdən ishalın 10 gündən uzun sürməsi halında mütləq həkimə müraciət edilməlidir.
Uşaqlarda qanlı ishal səbəbi
Uşaqlarda ishal səbəbləri qanlı olması halında aşağıdakı kimidir:
- Bağırsaq infeksiyası
- Bağırsaq paraziti
- Bakterial problemlər
- Bəzi genetik problemlər
- Dizenteriya
Uşaqlarda ishal əlamətləri
İshal zamanı qarında ağrı, mədə krampı, sulu və tez-tez nəcis çıxarma, şişkinlik, uşaqlarda ishal və qusma, halsızlıq kimi əlamətlər müşahidə olunur
Uşaqlarda ishal zaman nə etməliyik?
Uşaqlarda ishal zamanı atılacaq əsas addımlar:
Susuzluqdan qorunma ən vacibdir:
- Çox maye verin – su, çay, bulyun
- Özel rehidratasyon məhlulları (ORS) istifadə edin
- Ana südü alan körpələrdə əmizdiməni davam etdirin
- Kiçik hissələrlə, tez-tez maye verin
Qidalanma qaydaları:
- BRAT pəhrizi: banan, düyü, alma püresi, tost
- Yağlı, şirin və lifli yeməklərdən çəkinin
- Süd məhsullarını müvəqqəti məhdudlaşdırın
- Körpələrdə qida verməni davam etdirin
Diqqət ediləcək təhlükə əlamətləri:
- Güclü susuzluq (quru ağız, göz yaşının olmaması)
- Yüksək hərarət (38°C-dən yuxarı)
- Qanda və ya selikdə nəcis
- Güclü qarın ağrısı
- 3 gündən çox davam edən ishal
Həkimə müraciət edin əgər:
- Körpə 6 aydan kiçikdir
- Susuzluq əlamətləri varsa
- Hərarət düşmürsə
- Vəziyyət pisləşirsə
İshal zamanı antibiotik və ishala qarşı dərmanlar həkimin tövsiyəsi olmadan verməyin. Əsas məqsəd susuzluqdan qorunma və tədricən normal qidaya qayıtmaqdır.
Həkimə nə vaxt müraciət edilməlidir?
Uşaqlarda ishal və hərarət, 6 aydan kiçik körpələr, nəcisdə qan, susuzluq əlamətləri, qusma, qarında şişkinlik, halsızlıq həkimə müraciət edilməsi gərəkən əlamətlər arasındadır.
Susuzluq əlamətləri isə az sidik çıxarma, həddən artıq yuxu halı, tüpürcək və göz yaşının azalmasıdır.
Uşaqlarda ishal neçə gün davam edir?
İshalın ümumiyyətlə 7 gün ərzində öz-özünə keçdiyini bilməlisiniz.
Uşağınızın ishaldan qorunması üçün əllərini tez-tez yuması, təmiz su istehlak etməsi, çiy qidaları yaxşı yuyduqdan sonra yeməsi, uşaqlarda ishal əlamətləri görülməsi zamanı məktəbə getməməsi və dincəlməsi vacibdir.
İshal prosesində də uşağınızın çox maye qəbul etməsi lazımdır. Uşağınız maye itkisi yaşayıbsa, qlükoz-elektrolit məhlullarından kömək ala bilərsiniz. Lakin əvvəlcədən mütləq mütəxəssis rəyi almalısınız.
Körpəniz ishaldırsa əmizdirməyə davam etməlisiniz. İnək südü ishalı artırdığından bu prosesdə uşağınıza süd verməməlisiniz.
Uşağınızın bədənində kalium və natrium itkisi olacağından banan və alma kimi qidalar yedirtməlisiniz. Şəkərli qidalar da ishalın artmasına səbəb ola bilər. Buna görə də uşağınız ishal dövründə şirniyyat istehlak etməməlidir.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
