Öd ağrısı çox ağrılı və narahat edici bir vəziyyətdir. Bu zaman düzgün qidalanma həm ağrının azalmasına kömək edir, həm də sağalma prosesini sürətləndirir.
Bu məqalədə öd ağrısı zamanı hansı qidaları istehlak etmək lazım olduğunu və hansılarından uzaq durmaq gərəkdiyini ətraflı şəkildə izah edəcəyik.
Öd ağrısı nədir və nə zaman yaranır?
Öd ağrısı adətən öd kisəsində daş əmələ gəlməsi, iltihab və ya öd axarlarının tıxanması nəticəsində yaranır. Bu vəziyyət xüsusilə yağlı qidalar qəbul etdikdən sonra daha da kəskinləşir.
Əsas səbəblər:
- Öd daşları (xolesterin və ya bilirubindən əmələ gələn)
- Öd kisəsinin iltihabı (xolesistit)
- Öd axarlarının tıxanması
- Pankreas iltihabı
Öd ağrısı zamanı nə yeməli?
1. Az yağlı protein mənbələri
Ən uyğun protein mənbələri:
- Balıq (qızartılmamış, buxarda bişirilmiş)
- Toyuq əti (dərisiz, qızartılmamış)
- Hindiyə əti (yağsız hissələr)
- Yumurta ağı
- Az yağlı süd məhsulları
Hazırlama Qaydaları:
- Buxarda bişirmə
- Su ilə qaynatma
- Çox az yağ ilə tava etmə
- Sobada bişirmə (yağsız)
2. Kompleks karbohidratlar
Təhlükəsiz karbohidrat mənbələri:
- Düyü (xüsusilə qəhvəyi düyü)
- Kartof (qabığı ilə, qızartılmamış)
- Yulaf ezmesi
- Tam taxıl çörəyi
- Makaron (tam taxıldan hazırlanmış)
Faydaları:
- Həzm sistemini rahatlaşdırır
- Sabit enerji təmin edir
- Iltihab əleyhinə təsir göstərir
3. Lifli meyvə və tərəvəzlər
Tövsiyə olunan meyvələr:
- Alma (qabığı ilə)
- Armud
- Banan
- Gilas və albalı
- Üzüm
- Nar
Uyğun Tərəvəzlər:
- Brokkoli
- Kələm
- Ispanaq
- Yerkökü
- Kabak
- Xiyar
- Pomidor
4. Sağlam içkilər
İstifadə edilə bilən içkilər:
- Bol miqdarda su (gündə ən azı 8-10 stəkan)
- Bitki çayları (çobanyastığı, nanə, papatya)
- Az yağlı süd
- Təbii meyvə şirələri (şəkərsiz)
- Zəncəfil çayı (iltihab əleyhinə)
Öd ağrısı zamanı qadağan edilən qidalar
1. Yağlı qidalar
Tamamilə qaçınılmalı Qidalar:
- Qızardılmış qidalar
- Hamburger, hotdog
- Pizza
- Çips və qəlyanaltı
- Yağlı ətlər
- Sosis və kolbasa
2. Süd məhsulları (yağlı)
Məhdudlaşdırılmalı Məhsullar:
- Tam yağlı süd
- Kərə yağı
- Qaymaq
- Yağlı pendir növləri
- Dondurma
3. Şirin və emal edilmiş qidalar
Azaldılmalı Qidalar:
- Şokolad
- Tort və pasta
- Şirniyyat
- Şəkərli içkilər
- Hazır soslar
Öd ağrısı olanlar üçün günlük qidalanma qlanı
Səhər yeməyi (07:00-08:00)
- 1 stəkan yulaf ezmesi (az yağlı süd ilə)
- 1 ədəd banan
- 1 stəkan bitki çayı
Ara yemək (10:00)
- 1 ədəd alma
- 1 stəkan su
Nahar (12:30-13:30)
- 100q buxarda bişirilmiş balıq
- 1 porsiyon düyü
- Qarışıq salat (yağsız)
- 1 stəkan su
İkinci ara yemək (16:00)
- 1 stəkan qəhvəyi süd
- 2 ədəd tam taxıl biskviti
Axşam yeməyi (19:00-20:00)
- 100q toyuq döşü (sobada bişirilmiş)
- Buxarda bişirilmiş tərəvəzlər
- 1 dilim tam taxıl çörəyi
Yatmazdan Əvvəl (21:30)
- 1 stəkan papatya çayı
Xüsusi tövsiyələr
Yemək vaxtında diqqət ddiləcək məqamlar:
- Kiçik Porsiyalarla Yemək
- Gündə 5-6 dəfə az miqdarda yemək
- Hər dəfə yemək vaxtı 20-30 dəqiqə ayırın
- Yavaş Çeynəmək
- Həzm prosesini asanlaşdırır
- Doyma hissini artırır
- Su İçmək
- Yemək zamanı çox su içməyin
- Yemək arasında bol su için
Təbii müalicə üsulları:
Zəncəfil İstifadəsi:
- Günə 1-2 stəkan zəncəfil çayı
- Ürək bulanmasını azaldır
Çobanyastığı Çayı:
- Günə 2-3 dəfə içmək
- Öd kisəsini təmizləyir
Həkim məsləhəti nə zaman alınmalıdır?
Təcili həkim yardımı tələb edən əlamətlər:
- Şiddətli qarın ağrısı
- Qusma və ürək bulanması
- Qızdırma və titrəmə
- Gözlərin və dərinin saralması
- Nəfəs almaqda çətinlik
Müntəzəm izləmə üçün:
- Aylıq həkim kontrolu
- Qan analizləri
- Ultrasəs müayinəsi
- Qidalanma planının yenidən qurulması
Uzunmüddətli sağlamlıq üçün tövsiyələr
1. Həyat tərzi dəyişiklikləri
Fiziki Aktivlik:
- Gündəlik 30 dəqiqə gəzinti
- Yüngül gimnastika
- Yoga və ya pilates
Çəki İdarəsi:
- Sağlam çəki həddində qalmaq
- Tez arıqlama rejimindən qaçınmaq
2. Stress idarəsi
Stress Azaltma Üsulları:
- Dərin nəfəs alıcı təlimləri
- Meditasiya
- Hobbi fəaliyyətləri
- Kifayət qədər yuxu (7-8 saat)
3. Mütəmadi sağlamlıq yoxlamaları
İllik Yoxlamalar:
- Ümumi qan analizi
- Qaraciyər funksiya testləri
- Öd kisəsi ultrasəs müayinəsi
Öd ağrısı zamanı düzgün qidalanma sağalma prosesinin ən mühüm hissəsidir. Az yağlı, lifli və təbii qidalar seçərək, yağlı və emal edilmiş qidalardan uzaq durararaq sağlamlığınızı qoruyun. Unutmayın ki, hər hansı ciddi əlamət yarandıqda mütləq həkimlə məsləhətləşmək lazımdır.
Diqqət: Bu məqalə ümumi məlumat xarakterli olub, fərdi həkim məsləhətinin əvəzini tutmur. Hər hansı sağlamlıq problemi olduqda mütləq mütəxəssis həkimlə məsləhətləşin.
