Kolposkopiya, uşaqlıq boynunun (serviks), vajinanın və vulvanın anormal hüceyrələrini araşdırmaq üçün istifadə olunan xüsusi müayinə üsuludur.
Bu prosedur, xüsusilə Pap smear testində anormal nəticələr əldə edildikdə tətbiq olunur.
Kolposkopiya nədir?
Kolposkopiya, uşaqlıq boynunun (serviks), vajinanın və vulva bölgəsindəki anormallıqları qiymətləndirmək məqsədi ilə aparılan müayinə üsuludur.
Kolposkopiya xüsusi mikroskop (kolposkop) istifadə edərək aparılır və bu mikroskop dərinin böyüdülməsini təmin edərək daha ətraflı vizual müayinə aparılmasına imkan verir.
Kolposkop işıqlı cihazdır və həkimin uşaqlıq boynunda və vajinada potensial anormal hüceyrə dəyişikliklərini görməsini təmin edir.
Kolposkopiya nə üçün aparılır?
Servikal xərçəng öncəsi lezyonlar Erkən mərhələdə hüceyrə dəyişikliklərini aşkar etmək və qiymətləndirmək məqsədi ilə.
Anormal Pap Smear nəticələri Pap testində anormallıqlar aşkar edildikdə səbəblərin müəyyən edilməsi üçün.
HPV infeksiyasının izlənməsi İnsan papilloma virusunun səbəb olduğu dəyişikliklərin izlənməsi.
Kolposkopiya nə vaxt aparılır?
Kolposkopiya, adətən uşaqlıq boynu xərçəngi və servikal displaziya kimi xəstəlikləri taramaq və ya diaqnoz qoymaq məqsədi ilə aparılır.
Həmçinin servikal smear (Pap smear) testi nəticəsində anormal hüceyrələr aşkar edilən qadınlara da kolposkopiya aparılması tövsiyə olunur. Kolposkopiya həkimin bu cür anormallıqları daha aydın görməsi üçün zəruridir.
Kolposkopiya aşağıdakı hallarda aparıla bilər:
- Pap smear testi nəticəsində anormal nəticələr: Pap smear nəticəsi anormal çıxan qadınlar üçün kolposkopiya lazım ola bilər.
- Vajinal qanaxma: Menopoz sonrası qanaxma, aybaşı xaricində qanaxma kimi hallar araşdırıla bilər.
- Cinsi əlaqə zamanı ağrı və ya qanaxma: Cinsi əlaqə zamanı ağrı və ya gözlənilməz qanaxma mümkün xəstəlikləri göstərə bilər.
- Vajinal axıntı: Anormal vajinal axıntılar kolposkopiya ilə araşdırıla bilər.
Kolposkopiya necə aparılır?
Kolposkopiya ginekoloji müayinə zamanı aparılır və adətən ağrısız prosedurdur.
Prosedur zamanı aşağıdakı addımlar izlənir:
- Müayinə mövqeyi: Qadın ginekoloji müayinə mövqeyinə alınır (adətən arxası üzərində uzanarkən ayaqlar açıq vəziyyətdə olur).
- Spekulum istifadəsi: Həkim uşaqlıq boynunu görmək üçün vajinaya spekulum yerləşdirir. Spekulum vajinanı açaraq uşaqlıq boynunun daha rahat müayinə edilməsinə imkan verir.
- Kolposkop istifadəsi: Kolposkop vajina və uşaqlıq boynunu müayinə etmək üçün xaricdən yerləşdirilir. Kolposkop böyütmə edərək daha aydın görüş təmin edir və işıqlandırma ilə ətraflı müayinə aparılır.
- Turşu məhlulları: Bəzən həkim uşaqlıq boynuna turşu məhlulu (məsələn, asetik turşu) tətbiq edir. Bu əməliyyat anormal hüceyrələrin daha aydın görünməsini təmin edir.
- Biopsiya: Əgər həkim anormal sahə aşkar edərsə, adətən biopsiya alınaraq bu sahədəki hüceyrələr laboratoriya şəraitində araşdırılır.
Kolposkopiya prosesi
Hazırlıq Əməliyyat öncəsi cinsi əlaqəyə girilməməsi və tampon istifadə edilməməsi tövsiyə olunur.
Əməliyyat mərhələsi Kolposkopiya spekulum istifadə edərək vajinanın açılması və xüsusi mikroskop ilə serviksin ətraflı araşdırılması ilə həyata keçirilir. Lazım gələrsə biopsiya alına bilər.
Əməliyyat sonrası Yüngül narahatlıq hissi normaldır. Biopsiya alınarsa yüngül qanaxma ola bilər.
Kolposkopiya nəticəsi nə vaxt alınır?
Kolposkopiyadan sonra aparılan biopsiya əməliyyatı ilə alınan nümunələrin nəticələri bir neçə gün ilə bir həftə arasında çıxır.
Biopsiya nəticəsində həkim uşaqlıq boynundakı hüceyrələrin xərçəng öncəsi, xərçəngli və ya normal olub-olmadığını müəyyən edir.
Biopsiya nəticələri:
- Normal: Hər hansı anormal hüceyrə dəyişikliyi tapılmır.
- Yüngül anormal: Hüceyrələrdə yüngül dəyişikliklər ola bilər, lakin bu adətən xərçəngə çevrilmir. Bu halda adətən izləmə aparılır.
- Orta dərəcədə anormal: Orta dərəcədə hüceyrə dəyişiklikləri görülə bilər. Müalicə lazım ola bilər.
- Ciddi anormal: Hüceyrə dəyişiklikləri xərçəngə çevrilmə riski daşıya bilər. Müalicə və izləmə lazımdır.
Kolposkopiyadan sonra nə gözlənilir?
Kolposkopiya proseduru adətən ağrısızdır, lakin bəzi qadınlar prosedurdan sonra yüngül narahatlıq, vaginal axıntı və ya qanaxma yaşaya bilərlər.
Prosedurdan sonra xəstələrin aşağıdakı hallarla qarşılaşması mümkündür:
- Yüngül qanaxma: Əməliyyatdan sonra, xüsusilə biopsiya aparılmışsa, bir neçə gün davam edə biləcək yüngül qanaxma və ya ləkələnmə ola bilər.
- Vajinal axıntı: Kolposkopiya zamanı istifadə olunan məhlullar səbəbindən ağ və ya sarımtıl axıntı görülə bilər.
- Yüngül ağrı və ya kramplar: Əməliyyat zamanı uşaqlıq boynuna toxunulması səbəbindən yüngül sıxılmalar və ya kramplar ola bilər.
Bu əlamətlər adətən bir neçə gün ərzində keçir. Lakin şiddətli ağrı, həddindən artıq qanaxma və ya infeksiya əlamətləri (qızdırma, pis iyli axıntı) halında həkimə müraciət etmək lazımdır.
Kimlər kolposkopiya etdirməlidir?
Anormal smear nəticələri olanlar Pap smear testində anormal hüceyrə dəyişiklikləri aşkar edilən xəstələr.
HPV müsbət diaqnozu alanlar HPV ilə əlaqəli servikal dəyişikliklərin izlənməsi lazım olan hallar.
Servikal anomalilər və simptomlar göstərənlər Serviksdə gözlə görülən anormallıqlar və ya simptomlar yaşayan xəstələr.
Kolposkopiya kimlərə aparılmır?
Kolposkopiya bəzi xüsusi hallarda tövsiyə olunmaya bilər.
Bunlar:
- Hamiləlik: Hamiləlik dövründə kolposkopiya adətən tövsiyə olunmur, lakin lazım gələrsə həkimin tövsiyəsi ilə aparıla bilər.
- Vajinal infeksiyalar: Aktiv infeksiya (məsələn, vajinal iltihab) halında əməliyyat aparılmadan öncə müalicə edilməsi lazım ola bilər.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkim ilə məsləhətləşin.
