Bağırsaq ağrısı qarın nahiyəsində hiss edilən narahatlıq, kramp və ya sancılı hiss kimi təyin edilə bilər. Bu cür ağrılar müxtəlif səbəblərdən yarana bilər və bəzən ciddi sağlamlıq problemlərinin əlaməti ola bilər.
Bağırsaq ağrısının altında yatan səbəblər çox fərqli ola bilər, lakin ən geniş yayılanları bunlardır:
İnfeksiyalar
1. Qastroenterit (Mədə və Bağırsaq İltihabı)
Viruslar (məsələn, rotavirus), bakteriyalar (məsələn, Salmonella) və ya parazitlər (məsələn, amöb) tərəfindən yaranan infeksiyalar bağırsaklarda iltihabla nəticələnərək ağrıya səbəb ola bilər.
Qastroenterit mədə bulantısı, qusma, ishal və qızdırma kimi əlamətlərlə birlikdə görülə bilər.
2. Bağırsaq parazitləri
Bağırsaqlarda parazitlər, xüsusilə gigiyenik olmayan şəraitdə yoluxma nəticəsində inkişaf edə bilər. Parazitlərin mövcudluğu bağırsaq hərəkətlərini təsir edərək ağrıya səbəb ola bilər.
Çölyak xəstəliyi
Çölyak xəstəliyi qlüten adlı proteinə qarşı immunitet sisteminin reaksiya göstərdiyi bir vəziyyətdir. Qlütenlü yeməklər (məsələn, buğda, arpa və çovdar) istehlak edildikdə bağırsaklarda iltihab və ağrıya səbəb olur. Çölyak xəstəliyi uzunmüddətli bağırsaqlara ciddi zərər verə bilər.
Divertikülit
Divertikülit bağırsaqlarda kiçik, şar şəklində çıxıntıların (divertiküllərin) iltihablanması nəticəsində inkişaf edir. Bu vəziyyət şiddətli qarın ağrısına, qızdırmaya və həzm problemlərinə səbəb ola bilər. Divertikülit xüsusilə yaşlılarda geniş yayılmış narahatlıqdır.
Artıq qaz və şişkinlik
Həddindən artıq qaz yığılması bağırsaqlarda ağrı və narahatlıq hissinə səbəb ola bilər. Qaz yığılması qeyri-kafi həzm və ya bəzi yeməklərin həddindən artıq istehlakından qaynaqlanabilir. Xüsusilə paxla, kələm, süd məhsulları kimi yeməklər qaz istehsalına səbəb ola bilər.
Qadınlarda aybaşı dövrü ilə əlaqəli ağrılar
Qadınlarda aybaşı dövrü zamanı uşaqlıqdakı yığılmalar bağırsakları təsir edərək qarın ağrısına səbəb ola bilər. Bundan əlavə, endometrioz kimi jinekologiya xəstəlikləri də bağırsaklara yaxın bölgələrdə ağrıya səbəb ola bilər.
Tibbi müalicə və dərmanlar
Bəzi dərmanlar bağırsaqlarda ağrı və narahatlıq hissinə səbəb ola bilər. Xüsusilə antibiotiklər, ağrıkəsicilər və bəzi xərçəng müalicələri bağırsaklarda yan təsirlər yarada bilər.
Həzm sistemi narahatlıqları
Bağırsaq ağrısının ən geniş yayılmış səbəblərindən biri həzm problemləridir. Həzm sistemindəki problem bağırsaqlarda ağrıya səbəb ola bilər.
Məsələn, qıcıqlanmış bağırsaq sindromu bağırsaklarda kramp və ağrıya səbəb ola bilər. Bundan əlavə, bağırsaq infeksiyaları da bağırsaq ağrısına səbəb ola bilər.
1. Qıcıqlanmış bağırsaq sindromu (IBS)
Qıcıqlanmış Bağırsaq Sindromu bağırsaqların normal fəaliyyətində pozğunluqlara səbəb olur. Bu vəziyyət xüsusilə qarın ağrısı, şişkinlik, qaz, ishal və ya qəbizlik kimi əlamətlərlə özünü göstərir. IBS adətən stress və ya qidalanma vərdişləri ilə tetiklənə bilər.
2. Qida İntoleransı və alergiyaları
Qida intoleransları bəzi qidaların həzmində çətinlik nəticəsində qarın ağrısına səbəb ola bilər. Geniş yayılmış intoleranslar arasında laktoza intolerans və qlüten həssaslığı vardır. Bu cür intoleranslar bağırsaqları qıcıqlandıraraq ağrıya səbəb ola bilər.
3. Qastrit və xoralar
Mədə və onikibarmaq bağırsağında iltihab (qastrit) və ya xoralar qarın bölgəsində ağrı və narahatlıq yarada bilər. Bu vəziyyətlər mədə turşusunun bağırsaklara zərər verməsi ilə ağrıya səbəb ola bilər.
Qidalanma vərdişləri
Sağlam olmayan qidalanma vərdişləri də bağırsaq ağrısının səbəblərindən biridir. Fast food, emal edilmiş qidalar və həddindən artıq yağlı yeməklər bağırsaqlarda iltihab və ağrıya səbəb ola bilər. Bundan əlavə, lifli qidaların qeyri-kafi istehlakı da bağırsaq hərəkətlərini yavaşladıb ağrıya səbəb ola bilər.
Bağırsaq xəstəlikləri
Bağırsaq ağrısının ciddi səbəbi də bağırsaq xəstəlikləridir. Kron xəstəliyi və xoralı kolit kimi iltihabi bağırsaq xəstəlikləri bağırsaklarda ağrıya səbəb ola bilər. Bu xəstəliklərin müalicəsi üçün mütləq qastroenteroloq həkimə müraciət edilməlidir.
Bağırsaq tıxanması
Bağırsaq tıxanması bağırsaklarda ağrıya səbəb ola biləcək ciddi vəziyyətdir. Bağırsaklarda tıxanma yarandıqda bağırsaq hərəkətləri çətinləşir və ağrıya səbəb ola bilər. Bu vəziyyət təcili tibbi müdaxilə tələb edir.
Bağırsaq tıxanması həzm olunmuş yeməklərin keçişini maneə törədən vəziyyətdir. Bu tıxanma ciddi ağrılara, şişkinliyə və qəbizliyə səbəb ola bilər. Bağırsaq tıxanmasının səbəbləri arasında:
- Adezionlar (Yapışıqlıqlar)
- Nəcis yığılması
- Bağırsaklarda şişlər ola bilər.
Bu vəziyyət tibbi müdaxilə tələb edən problemdir.
Bağırsaq xərçəngi
Bağırsaq xərçəngi bağırsaq ağrısının nadir görülən, lakin ciddi səbəbidir. Bağırsaq xərçəngi bağırsaklarda şiş əmələ gəlməsi nəticəsində yaranır və ağrıya səbəb ola bilər. Bu səbəbdən bağırsaq ağrısı şikayəti olan şəxslər mütləq həkimə müraciət etməlidir.
Stress və həyəcan
Stress və həyəcan bədəndə bir çox fiziki simptomlara səbəb ola bilər. Bağırsaq ağrısı da bunlardan biridir. Stress və həyəcan bağırsaq hərəkətlərini təsir edərək bağırsaq ağrısına səbəb ola bilər. Bu səbəbdən stress idarəetməsi və rahatlama texnikaları tətbiq etmək bağırsaq ağrısını azaltmağa kömək edə bilər.
Bağırsaq ağrısı üçün nə vaxt həkimə müraciət edilməli?
Bağırsaq ağrısı adətən sadə həzm problemi ola bilər, lakin aşağıdakı vəziyyətlər ciddi qəbul edilməli və həkimə müraciət edilməlidir:
- Ağrı uzun müddət davam edirsə və keçmirsə
- Şiddətli qarın ağrısı ilə birlikdə qanaxma və ya ishal varsa
- Qızdırma, mədə bulantısı və qusma kimi əlamətlərlə birlikdə ağrı varsa
- Ağrı daimi artırsa və ya müxtəlif bölgələrə yayılırsa
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkim ilə məsləhətləşin.
