Burun axması, mövsüm keçidlərində, soyuqdəymə zamanı və ya allergik reaksiyalarda tez-tez rast gəlinən narahat edici bir vəziyyətdir.
Bu yazıda burun axmasının səbəblərini, təbii və tibbi həll yollarını, qorunma üsullarını və tez-tez verilən sualları ətraflı şəkildə nəzərdən keçirəcəyik.
Burun axması nədir və niyə olur?
Burun axması, burun daxilindəki selik qişalarının həddindən artıq maye istehsal etməsi nəticəsində yaranır. Bədənin müdafiə mexanizmi kimi qəbul edilir, çünki mikrobların, allergenlerin və tozların çıxarılmasına kömək edir.
Soyuqdəymə, qrip, allergiya, sinüzit, hava dəyişiklikləri kimi bir çox amil burun axıntısına səbəb ola bilər.
Bəzi insanlarda quru hava da burun qişasını qıcıqlandıraraq axıntıya səbəb ola bilər. Uşaqlar və immunitet sistemi zəif olan insanlar bu problemdən daha tez təsirlənir.
Ümumiyyətlə öz-özünə keçsə də, uzunmüddətli axıntılar ciddi infeksiyanın xəbərçisi ola bilər.
Burun axmasının qarşısını necə ala bilərik?
Burun axıntısını yüngülləşdirmək üçün evdə tətbiq edilə bilən bir çox təbii üsul vardır.
- İlıq bitki çayları içmək,
- bol maye istehlak etmək,
- otağın nəmlik səviyyəsini tarazlıqda saxlamaq,
- duzlu su ilə burun yumaq
Zəncəfil, bal, limon kimi təbii məhsullar immunitetə dəstək verərək prosesin sürətlənməsinə kömək edir. Lakin bu üsullar müvəqqəti rahatlıq verir, əsas səbəb müalicə edilməzsə axıntı davam edə bilər. Bu səbəbdən şikayətlər uzarsa həkimə müraciət etmək vacibdir.
Burun axmasında dərman istifadəsi
Apteklərdə burun axıntısını dayandırmağa yönəlik müxtəlif dərmanlar mövcuddur. Antihistaminiklər allergiya mənşəli axıntılarda təsirli olarkən, dekonjestan burun spreyləri qısamüddətli rahatlıq verir.
Həkim tövsiyəsi olmadan uzun müddət sprey istifadə etmək burun daxili toxumalarına zərər verə bilər. Həmçinin qrip dərmanları, ağrıkəsicilər və bəzi şərbətlər də şikayətləri yüngülləşdirə bilər.
Lakin hər dərman hər kəsdə eyni təsiri göstərməz. Bu səbəbdən mütləq bir səhiyyə mütəxəssisə danışmaq lazımdır. Yanlış dərman istifadəsi müxtəlif sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər.
Allergik burun axıntısı necə keçər?
Allergiya mənşəli burun axıntısı mövsümi və ya il boyu davam edə bilər. Polen, toz, heyvan tükü, kif kimi allergenlər bu vəziyyəti tetikləyir. Əvvəlcə allergenlə təması azaltmaq lazımdır.
Evdə tez-tez təmizlik etmək, çarpayı dəstlərini müntəzəm dəyişmək, hava filtrlərindən istifadə etmək faydalı ola bilər.
Həkim nəzarəti altında alınacaq antihistaminik dərmanlar və allergiya peyvəndləri uzunmüddətli həll təklif edir. Bəzi bitki çayları da rahatlıq verə bilər, lakin allergiya müalicəsində əsas üsul tibbi müdaxilədir.
Allergik burun axıntısı daimi hal alarsa immunoterapiya seçimləri də qiymətləndirilə bilər.
Körpələrdə və uşaqlarda burun axması
Körpələrdə burun axıntısı valideynlər üçün narahatçılıq yarada bilər. Körpələr ağızdan nəfəs almaqda çətinlik çəkdiyi üçün narahat olur, qidalanma və yuxu problemləri yaşaya bilər. Bu vəziyyətdə həkim tövsiyəsi ilə dəniz suyu damcıları istifadə edilə bilər.
Otağın nəmliyini tarazlıqda saxlamaq və körpə burnunu yumşaq şəkildə təmizləmək vacibdir. Uşaqlarda da bol maye istehlakı təmin edilməli, təbii üsullarla immunitet dəstəklənməlidir.
Mütləq həkim tövsiyəsi olmadan dərman verilməməlidir. Uzun çəkən axıntılarda uşaq həkiminə müraciət etmək lazımdır.
Sinüzit və burun axması
Sinüzit, burun ətrafındakı sinus boşluqlarının iltihablanmasıdır. Bu vəziyyətdə burun axıntısı qalın, tünd rəngli və bəzən pis qoxulu ola bilər. Baş ağrısı, üz nahiyəsində basınc hissi, hərarət də müşayiət edə bilər. Sinüzit adətən antibiotik müalicəsi tələb edir.
Evdə burun yuyma və buxar inhalyasiyası şikayətləri yüngülləşdirir. Lakin xroniki sinüzitdə cərrahi müdaxilə lazım ola bilər. Bu səbəbdən uzun çəkən, tünd rəngli axıntılarda mütləq QBB mütəxəssisinə müraciət etmək lazımdır.
Burun axıntısında diqqət edilməsi lazım olanlar
Burun axması zamanı burnu tez-tez silmək dəri qıcıqlanmasına yol aça bilər. Kağız dəsmalla əvəzinə yumşaq dəsmal üstünlük verilməli və burun ətrafı nəmləndiricilər ilə qorunmalıdır.
Ani hava dəyişikliklərindən çəkinmək, siqaret dumanından uzaq durmaq, alkoqol istehlakını məhdudlaşdırmaq da prosesi sürətləndirir. Yaxşı qidalanmaq və kifayət qədər yatmaq immunitetə güc verir.
Xüsusilə izdihamlı yerlərdə maska taxmaq yoluxucu infeksiya riskini azaldır. Şikayətlər 10 gündən uzun davam edərsə və ya hərarət, şiddətli baş ağrısı müşayiət edərsə həkimə getmək lazımdır.
Təbii müalicə üsullarının təsirliliyi
Təbii üsullar burun axmasını tamamilə keçirməz, amma şikayətlərin yüngülləşməsinə kömək edir. Bitki çayları, bal və limon qarışıqları boğazı rahatlandırır.
Duzlu su ilə burun yumaq mukusun təmizlənməsini təmin edir. Buxar banyosu burun kanallarını açaraq rahat nəfəs almağa dəstək olur.
Lakin bu üsullar allergiya və ya infeksiya kimi əsas səbəbləri müalicə etməz. Bu səbəbdən təbii həllər müvəqqəti rahatlıq verir, daimi həll üçün həkim nəzarəti şərtdir.
Nə vaxt həkimə müraciət etməli?
Burun axması adətən 7-10 gün ərzində öz-özünə keçər. Lakin 10 gündən uzun davam edirsə, şiddətli baş ağrısı, yüksək hərarət, tünd rəngli və pis qoxulu axıntı varsa mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır.
Eyni şəkildə tez-tez təkrarlanan burun axıntıları allergiya, polip və ya xroniki sinüzit kimi başqa xəstəliklərin xəbərçisi ola bilər.
Körpələrdə nəfəs alma çətinliyi, iştahsızlıq və həddindən artıq narahatçılıq vəziyyətində də gecikmədən bir səhiyyə müəssisəsinə getmək lazımdır.
Tez-tez verilən suallar
Burun axması neçə gündə keçər?
Burun axması adətən 7-10 gün arasında öz-özünə keçər. Lakin əsas infeksiya, allergiya və ya başqa bir sağlamlıq problemi varsa bu müddət uzana bilər. Axma uzun çəkərsə bir mütəxəssisə müraciət etmək lazımdır.
Burun axmasına yaxşı gələn təbii üsullar hansılardır?
Bitki çayları, bal-limon qarışığı, duzlu su ilə burun yumaq və buxar banyosu burun axmasını yüngülləşdirir. Lakin bu üsullar müvəqqəti rahatlıq verir, müalicə üçün mütləq həkim tövsiyəsinə əməl edilməlidir.
Allergik burun axması necə dayandırılır?
Allergenlərlə təması azaltmaq, antihistaminik dərmanlar istifadə etmək və müntəzəm təmizlik etmək vacibdir. Allergiya peyvəndləri də uzunmüddətli həll təklif edə bilər. Həkim nəzarəti şərtdir.
Körpələrdə burun axması necə keçər?
Körpələrdə həkim tövsiyəsi ilə dəniz suyu damcısı istifadə edilə bilər. Otağın nəmliyi tarazlıqda saxlanmalı, körpə burun aspiratoru ilə burun yumşaq şəkildə təmizlənməlidir. Dərman istifadəsi yalnız həkim tövsiyəsi ilə olmalıdır.
Burun axması sinüzit əlaməti midirmi?
Uzunmüddətli, tünd rəngli və pis qoxulu burun axması sinüzit əlaməti ola bilər. Baş ağrısı və üz ağrısı da müşayiət edirsə mütləq bir QBB mütəxəssisinə görünmək lazımdır.
Burun axması üçün hansı dərmanlar istifadə edilir?
Antihistaminiklər, dekonjestan burun spreyləri və bəzi qrip dərmanları burun axmasını yüngülləşdirə bilər. Lakin dərman istifadəsi mütləq həkim tövsiyəsi ilə olmalıdır.
Burun axmasını qarşısını almaq üçün nə edilməlidir?
İmmuniteti güclü saxlamaq, müntəzəm idman etmək, gigiyenaya diqqət etmək və allergenlərdən uzaq durmaq burun axmasının qarşısını almağa kömək edir.
Burun axması hansı xəstəliyin əlaməti ola bilər?
Qrip, soyuqdəymə, allergiya, sinüzit və bəzi tənəffüs yolu infeksiyaları burun axmasına səbəb ola bilər. Daimi axmada əsas səbəb araşdırılmalıdır.
Burun axması üçün buxar banyosu faydalıdırmı?
Bəli, buxar banyosu burun kanallarını açaraq axmanın rahatlamasına töhfə verir. Xüsusilə sinus tıxanıqlığı olan insanlarda təsirlidir.
Burun axması nə vaxt təhlükəlidir?
Axma uzun çəkirsə, tünd rəngli və pis qoxuluysa, yüksək hərarət və şiddətli baş ağrısı müşayiət edirsə mütləq bir həkimə müraciət edilməlidir.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
