Uşaqlarda qida allergiyaları uşaqlıq dövründə olduqca tez-tez rast gəlinən sağlamlıq problemlərindən biridir.
Xüsusilə körpəlik dövründə, yəni doğumdan sonrakı ilk il ərzində ortaya çıxma riski yüksəkdir.
Qida allergiyaları nə zaman üzə çıxır?
Qida allergiyaları adətən körpənin doğumundan sonrakı ilk 3 ayda, 6 ayda və ya ilk bir il ərzində özünü göstərməyə başlayır.
Allergiyaya səbəb olan hər bir qida eyni deyil. Ancaq bəzi qidalar, xüsusilə körpəlik dövründə allergik reaksiyalara səbəb olmaq baxımından daha yüksək risk daşıyır.
Allergiyaya ən tez-tez səbəb olan qidalar
Körpəlik dövründə allergiyaya ən çox səbəb olan qidalar bunlardır:
- Süd: Ən geniş yayılmış allergen maddəsidir. Körpənin əsas qida mənbəyi olduğu üçün reaksiyalar ciddi ölçüdə ola bilər.
- Yumurta: Süd allergiyasından sonra ən çox rast gəlinən qida allergiyasıdır.
- Buğda: Adətən 1 yaş civarında əlamətlər göstərməyə başlayır.
- Quru yemişlər (Çərəzlər): Qabıqlı çərəzlərə qarşı allergiyalar, adətən bir yaşına doğru ortaya çıxır.
Süd allergiyası niyə bu qədər önəmlidir?
Süd körpənin əsas qida mənbəyi olduğu üçün bu allergiya növü xüsusi bir əhəmiyyətə malikdir.
Körpədə yalnız süni qida ilə deyil, ana südü qəbul edərkən də süd allergiyası yarana bilər.
İnək südü zülalına qarşı yaranan allergiyalar bir çox əlamətlə özünü göstərə bilər.
Uşaqlarda qida allergiyaları əlamətləri
Bağırsaq əlamətləri
- Tez-tez və sulu nəcis
- Nəcisdə selik və ya qan
- Körpə sancılarına (kolik) bənzər qarın ağrıları
- Qusma
- Döşdən imtina etmə
- Kifayət qədər çəki almama
- Qəbizlik
Dəri Əlamətləri
- Ekzema
- Qaşınma
- Dəri quruluğu
- Qızartı və səpgi
Anafilaksiya (ciddi allergik reaksiya)
Anafilaksiya körpələrdə nadir görülsə də, ən ciddi vəziyyətdir. Bir çay qaşığı qatıq və ya yeni yoxlanılan bir süni qida belə şiddətli reaksiyaya səbəb ola bilər.
Anafilaksiyanın əlamətləri arasında:
- Şişkinlik
- Dəridə qabarma
- İntensiv qaşınma
- Tənəffüs çətinliyi
- Şok vəziyyəti yer alır. Bu halda təcili tibbi müdaxilə tələb olunur.
Diaqnoz və müalicə prosesi necə olur?
Qida allergiyalarında müalicə prosesi düzgün diaqnozla başlayır. Müalicədə əsas məqsəd, allergiyaya səbəb olan qidadan uzaq durarkən körpənin böyümə və inkişafına da mane olmamaqdır.
Ana südü ilə qidalanan körpələrdə ananın pəhrizinə müdaxilə etmək lazım gələ bilər. Ancaq bu prosesdə ananın bütün zülal mənbələrindən məhrum edilməməsi vacibdir.
Hər bir körpə üçün xüsusi olaraq müəyyən edilən “tolerans induksiya protokolları” ilə allergiyaya səbəb olan qidaya qarşı körpənin immun sisteminin mərhələli şəkildə həssaslığının azaldılması hədəflənir.
Bu proses körpənin sağlam böyüməsinə mane olmayacaq şəkildə idarə olunmalıdır.
Allergiyalı körpələrdə tənəffüs yolu xəstəliklərinə diqqət
Qida allergiyası olan körpələr, xüsusilə soyuqdəymədən sonra yarana biləcək aşağı tənəffüs yolları infeksiyaları (bronxit, bronxiolit) baxımından daha yüksək risk altındadır.
Bu hallar təkrarlana bilər və körpənin ağciyər inkişafına mənfi təsir göstərə bilər. Xüsusilə ilk 3 ay, 6 ay və ilk 3 yaş aralığı ağciyər inkişafının ən sürətli olduğu dövrdür.
Müalicə edilmədiyi təqdirdə, gələcək illərdə astma kimi xroniki tənəffüs yolları xəstəlikləri yarana bilər.
Uşaqlarda qida allergiyaları düzgün idarə edildikdə nəzarət altına alına bilən bir vəziyyətdir. Ən vacib məqam, əlamətləri erkən fərq edib mütəxəssis rəyi ilə düzgün diaqnoz və müalicəyə yönəlməkdir.
Hər bir körpənin allergik quruluşu və tolerantlıq səviyyəsi fərqli olduğu üçün fərdi yanaşma və qulluq tələb olunur. Ailələrin məlumatlı və diqqətli olması körpələrin sağlam böyümə prosesini dəstəkləyir.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
