Dərman allergiyası dərmanlara qarşı allergik reaksiyadır. Bu, orqanizmin immun sisteminin dərmanlara həddindən artıq reaksiya verməsidir.
Orqanizm dərmanın tərkibindəki maddələrdən birinə qarşı həssaslıq yaradır və onu bakteriya və ya viruslar kimi zərərli xarici müdaxiləçi kimi “yadda saxlayır”.
Növbəti dəfə həmin dərmanı qəbul etdikdə, immun sisteminiz onu orqanizmdən xaric etmək üçün anticisimlər buraxır.
Dərman allergiyası əlamətləri nələrdir?
Dərmana qarşı allergik reaksiya adətən dərmanı qəbul etdikdən bir neçə dəqiqə sonra başlayır.
Simptomlar və onların ağırlıq dərəcəsi insanlar arasında fərqlənə bilər. Yüngül dərman allergiyasının simptomlarına aşağıdakılar daxil ola bilər:
- Qaşınma.
- Gözlərin sulanması (epifora).
- Dəri səpkisi.
- Övrə.
- Burun axması.
- Şişkinlik
Ciddi dərman allergiyası simptomlarına anafilaktik şok daxil ola bilər. Anafilaksiya dərhal müalicə olunmazsa, ölümcül ola biləcək ciddi allergik reaksiyadır.
Ağır simptomlar aşağıdakıları əhatə edə bilər:
- Udma çətinliyi (disfagiya).
- Tənəffüs çətinliyi.
- Baş gicəllənməsi və ya başda yüngüllük hissi.
- Aşağı qan təzyiqi.
- Artmış ürək döyüntüsü.
- Çaşqınlıq və ya həyəcan hissi.
- Huşun itməsi.
Dərman allergiyası səbəbi nədir?
Əgər sizdə dərman allergiyası varsa, immunitet sisteminiz dərmana ilk dəfə məruz qaldıqdan sonra (sensitizasiya) immunoqlobulin E (IgE) istehsal etməklə cavab verir.
IgE, orqanizmdən zərərli maddələri xaric etməyə kömək edən anticisim növüdür. Orqanizminiz müxtəlif allergenləri hədəf alan çoxlu sayda IgE növləri istehsal edir.
IgE selikli qişalarda, dəridə, mədə-bağırsaq (MB) traktında və tənəffüs yollarında histamin tərkibli hüceyrələrə (mast hüceyrələrinə) gedir.
Növbəti dəfə dərman allergeni ilə qarşılaşdıqda, IgE allergenə birləşir və mast hüceyrələrinə histamin və digər kimyəvi maddələri buraxmağı əmr edir.
Histamin dərhal allergiya simptomlarına səbəb olur — bu simptomlar adətən bir neçə dəqiqə ərzində inkişaf edir.
Dərman allergiyası diaqnozu necə qoyulur?
Allerqoloq həkim reaksiyaya səbəb olduğundan şübhələndiyi dərmandan asılı olaraq, dəri testi təklif edə bilər. Dəri testi xüsusilə penisillin tipli dərmanlarla bağlı allergiyanın diaqnozunda çox faydalıdır.
Dəri çərtmə testi zamanı allerqoloq orqanizminizi müəyyən dərman allergenlərinin kiçik dozaları ilə təmas etdirəcək. Onlar qolunuzun içində və ya kürəyinizin yuxarı hissəsində kiçik bir sahəni təmizləyəcək və nazik iynə (lanset) ilə dərinizi mümkün dərman allergenləri ilə çərtəcək.
Müsbət reaksiya adətən mümkün allergenə məruz qaldıqdan 15 dəqiqə ərzində baş verir. Dərinizin rəngi dəyişə bilər (qırmızı, boz və ya ağ) və ağcaqanad dişləməsinə bənzər qabarıq, dairəvi ləkə (papula) əmələ gələ bilər.
Əgər müsbət reaksiya varsa, bu, sizdə dərman allergiyasının ola biləcəyini göstərir.
Dərman allergiyası müalicəsi
Əvvəlcə allergiya yaradan dərmanın istifadəsi həkimin məlumatı daxilində kəsilir, həkim tərəfindən allergiya yaradan dərmanla eyni funksiyada, ancaq təsiredici maddəsi fərqli olan başqa bir dərman təyin edilə bilər.
Lakin allergiya yaradan dərmanın istifadəsi kəsilə bilmirsə, bu dəfə xəstəxanada allergiya həkiminin nəzarəti altında ‘desensitizasiya’ adlanan bir prosedur tətbiq edilərək dərman istifadəsi təmin edilə bilər.
Desensitizasiya metodunda dərman çox aşağı dozalarla bədənə verilməyə başlanır və bu yolla bədənin dərmana alışması təmin edilir.
Dərman allergiyasının yaratdığı səpki, qızartı kimi kiçik əlamətlər isə kortikosteroid və ya antihistaminik dərmanlarla müalicə edilə bilər.
Bunun üçün allergiya və immunologiya mütəxəssisinə müraciət edilə bilər. Uşaqlarda yaranan dərman allergiyası halları üçün isə uşaq immunologiya şöbəsinə müraciət edilə bilər.
Ən ciddi əlamət isə anafilaktik şokdur və anafilaksiya halında mütləq təcili yardıma müraciət edilməlidir. Şok inkişaf etdiyi təqdirdə şəxs tənəffüs yollarında ödem yaranması nəticəsində nəfəs ala bilməz, hətta huşunu itirə bilər.
Bu cür hallarda xəstəyə intubasiya lazım ola bilər. Şəxsin tənəffüs yollarında ödemin yaranmasının səbəbi angioödemdir.
Angioödem allergik reaksiya nəticəsində damarlardakı mayenin toxumalara keçməsidir, bu da bədəndə ödem adlanan şişkinliklərə səbəb olur. Ən çox şişkinliklərə baş, boyun və ətraf uclarında rast gəlinir.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
