Hipomaqnezemiya kimi də tanınan maqnezium çatışmazlığı tez-tez nəzərdən qaçan bir sağlamlıq problemi kimi bilinir.
Sağlam qidalanan əksər insanların maqnezium çatışmazlığı yaşadığı təxmin edilir, aparılan tədqiqatlar şəxslərin 75%-nin tövsiyə olunan qəbul miqdarlarını qarşılaya bilmədiklərini göstərir.
Çox vaxt maqnezium çatışmazlığı bədəndəki maqnezium səviyyələri kifayət qədər aşağı olana qədər özünü göstərmədiyi üçün çox çətin diaqnoz edilə bilir.
Maqnezium çatışmazlığının səbəbləri dəyişə bilər. Qeyri-kafi və balanssız qidalanma mühüm bir amil olmaqla yanaşı, bəzi xəstəliklər səbəbiylə də bədəndən maqnezium atılması və maqnezium itkisi həyata keçə bilər.
Maqnezium itkisi ilə əlaqəli sağlamlıq problemləri arasında diabet, zəif mənimsəmə, xroniki ishal, çölyak xəstəliyi və sümük sindromu olur. Alkoqol qəbul edən insanlar da artmış risk altındadır.
Maqnezium çatışmazlığının əlamətləri
Əzələ ağrıları və krampları
Ağrı, titrəmə və ya əzələ krampları maqnezium çatışmazlığının mühüm əlamətlərindən bəziləridir. Ən pis ssenaridə çatışmazlıq, nöbetlərə və ya konvulsiyalara səbəb ola bilər. Elm adamları bu simptomların əzələ hüceyrələrinə həddindən artıq həyəcan verən və ya hiperstimulyasiya edən sinir hüceyrələrinə daha çox kalsium axışından qaynaqlandığını bildirirlər.
İstifadə olunan maqnezium əlavələri kifayət qədər olmayan şəxslərdə əzələ seğirmələrini və krampları yüngülləşdirə bilsə də, maqnezium əlavələrinin yaşlı böyüklərdə əzələ krampları üçün daha az təsirli müalicə ola biləceyi bildirilir.
İstəksiz əzələ seğirmələrinin başqa bir çox səbəbi ola biləcəyini unutmayın. Məsələn, stress və ya çox kafein istehlakı səbəb ola bilər. Həmçinin bəzi dərmanların yan təsiri, neyromiyotoniya və ya motor neyron xəstəliyi kimi nevroloji xəstəliklər əlamət kimi baş göstərə bilər.
Arada-sırada seğirmələr normal olsa da, əlamətləriniz davam edərsə həkiminizə müraciət edə bilərsiniz.
Ruhi Pozğunluqlar
Zehni pozğunluqlar maqnezium çatışmazlığının başqa bir mümkün nəticəsidir. Bunlar zehni uyuşma və ya duyğu çatışmazlığı ilə xarakterizə olunan laqeydliyi də daxil edir. Bundan əlavə, aparılan bəzi tədqiqatlar aşağı maqnezium səviyyələrinin artmış depressiya riski ilə əlaqəli olduğunu sübut etmişdir.
Elm adamları həmçinin maqnezium çatışmazlığının narahatlığı artıra biləcəyini düşünürlər. Aparılan tədqiqatlarda maqnezium əlavələrinin anksiyete pozğunluqları olan şəxslərdə təsirli olduğu bildirilir.
Xülasə olaraq, maqnezium çatışmazlığının bəzi şəxslərdə sinir funksiyalarında pozğunluğa və zehni problemlərə səbəb ola biləceyi düşünülür.
Osteoporoz
Osteoporoz, zəif sümüklər və artmış sümük sınığı riski ilə xarakterizə olunan bir xəstəlikdir. Osteoporoz olma riski müxtəlif amillərdən təsirlənir. Bunlar yaşlılıq, idman çatışmazlığı və D və K vitaminlərindən çatışmazlıq kimi sıralana bilər.
Maqnezium çatışmazlığı osteoporoz üçün risk amilidir. Çatışmazlıq sümükləri birbaşa zəiflədir, lakin eyni zamanda sümüklərin əsas quruluş daşı olan kalsiumun qan səviyyələrini də aşağı salır.
Siçovullarda aparılan tədqiqatlar pəhrizdəki maqnezium çatışmazlığının sümük kütləsində azalmaya səbəb olduğunu təsdiqləyir. İnsanlarda belə bir təcrübə aparılmamasına baxmayaraq, tədqiqatlar zəif maqnezium qəbulunu daha aşağı sümük mineral sıxlığı ilə əlaqələndirir.
Yorğunluq və əzələ zəifliyi
Fiziki və ya zehni yorğunluq və ya halsızlıq ilə xarakterizə olunan vəziyyət olan yorğunluq, maqnezium çatışmazlığının başqa bir əlamətidir.
Hər kəs vaxtaşırı yorula bilər. Bu adətən sadəcə dincəlməyə ehtiyacınız olduğu mənasını verir. Bununla belə, şiddətli və ya davamlı yorğunluq bir sağlamlıq probleminin işarəsi ola bilər.
Yorğunluq spesifik olmayan bir simptom olduğu üçün başqa simptomlar müşayiət etmədikdə səbəbini müəyyən etmək mümkün deyil.
Maqnezium çatışmazlığının başqa mühüm işarəsi də miyasteniya adı ilə də tanınan əzələ zəifliyi. Elm adamları zəifliyin maqnezium çatışmazlığı ilə əlaqəli vəziyyət olan əzələ hüceyrələrindəki kalium itkisindən qaynaqlandığına inanırlar.
Bu səbəbdən maqnezium çatışmazlığı yorğunluğun və ya zəifliyin mümkün səbəblərindən biridir.
Yüksək təzyiq
Aparılan tədqiqatlar maqnezium çatışmazlığının qan təzyiqini artıra biləcəyini və ürək xəstəliyi üçün güçlü risk amili olan yüksək tansiyonu artıra biləcəyini göstərir. Tədqiqatlarda aşağı maqnezium səviyyələrinin və ya maqneziumdan qeyri-kafi və balanssız qidalanmanın qan təzyiqini artıra biləcəyi düşünülür.
Bəzi araşdırmalar maqnezium əlavələrinin xüsusilə yüksək tansiyonu olan böyüklərdə qan təzyiqini aşağı sala biləcəyi nəticəsinə gəlmişdir.
Sadə sözlə desək, maqnezium çatışmazlığı qan təzyiqini artıra bilər. Bu da ürək xəstəliyi riskini artıra bilər.
Astma
Maqnezium çatışmazlığı bəzən ciddi astması olan xəstələrdə görülür. Əlavə olaraq astması olan şəxslərdə maqnezium səviyyələri sağlam insanlardan daha aşağı olma meylindədir.
Elm adamları maqnezium çatışmazlığı olan hallarda ağciyərlərin tənəffüs yollarını örtən əzələlərində kalsium toplanmasına səbəb ola biləcəyini irəli sürürlər. Bu, tənəffüs yollarını daraldır və nəfəs almağı çətinləşdirir.
Hava yollarının boşalmasına və genişlənməsinə kömək etmək üçün bəzən şiddətli astması olan şəxslərə maqnezium sulfatlı inhaler verilir. Həyatı təhlükə altına alan simptomları olanlar üçün inyeksiyalar tercih olunan doğum yoludur.
Xülasə olaraq elm adamları astma xəstəliyinin bəzi xəstələrdə maqnezium çatışmazlığının simptomu ola biləcəyinə inanırlar, lakin necə rol oynadığını araşdırmaq üçün daha çox tədqiqata ehtiyac olduğu bildirilir.
Qeyri-müntəzəm ürək döyüntüsü
Maqnezium çatışmazlığının ən ciddi əlamətləri arasında ürək aritmiyası və ya qeyri-müntəzəm ürək döyüntüsü bulunur.
Aritmiya simptomları əksər hallarda yüngüldür. Adətən heç bir simptom yoxdur. Bununla belə, bəzi insanlarda ürək döyüntüləri arasında dayanmalar olan ürək çarpıntısına səbəb ola bilər.
Aritmiyanın başqa mümkün əlamətləri arasında baş gicəllənməsi, nəfəs darlığı, döş ağrısı və ya huşdan getmə ola bilər. Ən ciddi hallarda aritmiya insult və ya ürək çatışmazlığı riskini artıra bilər.
Tədqiqatçılar ürək əzələ hüceyrələrinin içində və xaricində kalium səviyyələri balanssız olarsa, bu vəziyyətin də maqnezium səviyyələri ilə əlaqəli ola biləcəyini düşünürlər.
Konjestif ürək çatışmazlığı və aritmiyası olan bəzi xəstələrin sağlam insanlardan daha aşağı maqnezium səviyyələrinə sahib olduğu göstərilmişdir. Bu xəstələrin maqnezium inyeksiyaları ilə müalicə edilməsi ürək funksiyalarını əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdıra bildiyı müşahidə edilmişdir.
Maqnezium əlavələri bəzi aritmiya xəstələrində simptomları azalda bilər.
Kifayət qədər maqnezium necə alınır?
Aralarından seçim edə biləcəyiniz çoxsaylı maqnezium baxımından zəngin qida maddəsi vardır. Bitki mənşəli qidalarda bolca tapıla biləcəyi kimi eyni zamanda heyvan mənşəli qidalarda da geniş şəkildə bulunur. Ən zəngin mənbələr toxumlar və qoz-fındıqlardır, ancaq tam taxıllar, paxla və yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər də nisbətən zəngin mənbələrdir.
Aşağıda ən yaxşı mənbələrindən bəzilərinin 100 qramındakı maqnezium miqdarı verilmişdir:
- Badam: 270 mq
- Balqabaq toxumu: 262 mq
- Acı şokolad: 176 mq
- Yer fıstığı: 168 mq
- Patlamış qarğıdalı: 151 mq
Məsələn, sadəcə bir ovuc (28.4 qram) badam maqnezium üçün gündəlik qəbul miqdarının 18%-ni təmin edir.
Digər böyük mənbələr arasında kətan toxumu, günəbaxan toxumu, çiya toxumu, kakao, qəhvə, kaju fıstığı, fındıq və yulaf bulunur. Maqnezium həmçinin bir çox səhər yeməyi taxıllarına və digər emal edilmiş qidalara əlavə olunur.
Diabet kimi bədəndən maqnezium itkisinə səbəb olan sağlamlıq pozğunluğunuz varsa, bol miqdarda maqnezium baxımından zəngin qidalar yediyinizdən və ya əlavələr aldığınızdan əmin olmalısınız.
Maqnezium çatışmazlığı vəziyyətində yaşanan simptomlar, çatışmazlıq səviyyəniz ciddi dərəcədə aşağı olmadıqca ümumiyyətlə yüngül olaraq görülür. Maqnezium çatışmazlığı yorğunluq, əzələ krampları, zehni bəzi problemlər, qeyri-müntəzəm ürək döyüntüsü və osteoporoza səbəb ola bilər.
Maqnezium çatışmazlığınız ola biləcəyini düşünürsünüzsə, şübhələriniz sadə qan testi ilə təsdiqlənə bilər. Digər mümkün sağlamlıq problemlərini aşkar etmək üçün həkiminizlə danışmalısınız.
Nəticə nə olursa olsun, müntəzəm olaraq fındıq, toxum, taxıl və ya paxla kimi bol miqdarda maqnezium baxımından zəngin bütöv qidalar yeməyə çalışın.
Bu qidalar digər sağlam qida maddələrindən də yüksəkdir. Bu qidaları pəhrizinizə əlavə etmək təkcə maqnezium çatışmazlığı riskinizi azaltmır, eyni zamanda ümumi sağlamlığınızı da artıra bilər.
Əgər sizdə də yuxarıda qeyd olunan şikayətlərdən bir və ya bir neçəsi varsa, həkim mütəxəssisə müraciət edərək sağlamlıq yoxlamalarınızı etdirə bilərsiniz.
Qeyd: Bu məqalə ümumi məlumat məqsədilə hazırlanmışdır və həkim məsləhətini əvəz etmir. Sağlamlıq problemləri ilə bağlı mütləq mütəxəssis həkimə müraciət edin.
