Hamiləlik dövrü hər qadının həyatında ən mühüm və həssas mərhələlərdən biridir. Bu dövrdə düzgün qidalanma həm ananın, həm də körpənin sağlamlığı üçün həyati əhəmiyyət daşıyır.
Hamiləlik zamanı bəzi qidaların istehlakı ciddi sağlamlıq riskləri yarada bilər.
Hamiləlik zamanı tamamilə qadağan olan didalar
1. Çiy və az bişmiş ət məhsulları
Niyə təhlükəlidir:
- Salmonella, E.coli və toksoplazma paraziti riski
- Qida zəhərlənməsi ehtimalı
- Körpə üçün ciddi infeksiya təhlükəsi
Qaçınılmalı məhsullar:
- Çiy ət (tartar, karpaccio)
- Az bişmiş hamburger və köftə
- Çiy sosiska və kolbasa
- Az bişmiş toyuq əti
2. Çiy və Yarımçiy Dəniz Məhsulları
Təhlükələr:
- Hepatit A və B riski
- Salmonella infeksiyası
- Civə çirklənməsi
Qadağan məhsullar:
- Çiy balıq (suşi, saşimi)
- İstiridyə və midiya
- Çiy krevetka
- Duzlanmış balıq
3. Yumurta və yumurta məhsulları
Əsas problemlər:
- Salmonella bakteriyası riski
- Qida zəhərlənməsi
Qadağan olanlar:
- Çiy yumurta
- Yarımçiy omlet
- Ev şəraitində hazırlanmış mayonez
- Tiramisu və müxtəlif desertlər
4. Pastörləşdirilməmiş Süd Məhsulları
Niyə təhlükəlidir:
- Listeria bakteriyası riski
- Spontan abort riski
- Körpədə ağır infeksiya
Qaçınılmalı məhsullar:
- Çiy süd
- Ev pendir növləri
- Pastörləşdirilməmiş kəsmik
- Yumşaq pendırlər (brie, camembert)
Hamiləlikdə məhdudlaşdırılmalı qidalar
1. Kafein Məhsulları
Gündəlik limit: 200 mq-dan az
- Qəhvə: gündə 1-2 fincan
- Çay: 3-4 fincan
- Şokolad: məhdud miqdarda
2. Balıq Növləri
Civə tərkibli balıqlar:
- Tuna
- Köpəkbalığı
- Qılınc balığı
Həftəlik limit: 340 qram təmiz balıq
3. İşlənmiş Ət Məhsulları
Məhdudlaşdırılmalı səbəblər:
- Yüksək duz miqdarı
- Saxlayıcı maddələr
- Nitrat tərkibi
Spesifik qida zəhərlənməsi riskləri
Toksoplazma Riski
Yoluxma mənbələri:
- Az bişmiş ət
- Yuyulmamış tərəvəz
- Pişik nəcisi
Önləmə yolları:
- Əti yaxşı bişirmək
- Tərəvəzləri diqqətlə yumaq
- Əl gigiyenasına riayət etmək
Listeria İnfeksiyası
Təhlükəli məhsullar:
- Hazır salat qarışıqları
- Soyuq ət məhsulları
- Yumşaq pendırlər
Nəticələri:
- Hamiləliyin itirilməsi
- Erkən doğuş
- Yenidoğanda infeksiya
Alkohol və siqaret
Alkoholun Təsirləri
Körpəyə zərərləri:
- Fetal alkohol sindromu
- Əqli inkişaf geriliyi
- Fiziki çatışmazlıqlar
Məsləhət: Hamiləlik zamanı heç bir miqdarda alkohol təhlükəsizdir.
Siqaretin Təsirleri
Ana üçün risklər:
- Placenta problemləri
- Vaxtından əvvəl doğuş
Körpə üçün risklər:
- Aşağı doğuş çəkisi
- Tənəffüs problemləri
Məsləhət Edilən Alternativlər
Protein Mənbələri
Təhlükəsiz seçimlər:
- Yaxşı bişmiş toyuq əti
- Bişmiş balıq (civə az olanlar)
- Quru paxla
- Fındıq və toxum
Kalsium Mənbələri
Pastörləşdirilmiş məhsullar:
- Süd
- Yoqola
- Bərk pendir
- Kolza yarpağı
Həzm Üçün Faydalı Qidalar
Təbii seçimlər:
- Zəncəfil çayı
- Banan
- Quru biskvit
- Kiçik və tez-tez yeməklər
Hamiləlikdə qidalanma məsləhətləri
Gündəlik rejiм
- Səhər yeməyi: Protein və tam taxıl
- Günorta: Tərəvəz və yağsız protein
- Axşam: Yüngül və həzm olunan qidalar
- Ara yeməklər: Meyvə və qoz-fındıq
Su İstehlakı
Gündəlik norma: 8-10 stəkan su
- Səhər oyandıqda
- Hər yeməkdən əvvəl
- İdman zamanı
- Yatmazdan əvvəl
Təcili Hallar və Əlamətlər
Həkimə Müraciət Edilməli Hallar
Ciddi əlamətlər:
- Şiddətli qarın ağrısı
- Yüksək hərarət
- Davamlı qusma
- Başgicəllənmə
İlk Yardım
Qida zəhərlənməsində:
- Çox su içmək
- Yüngül qidalar
- Dərhal həkimə müraciət
Həkimlərin Tövsiyələri
Müntəzəm Yoxlama
Aylıq yoxlamalar:
- Çəki nəzarəti
- Qan təzyiqi
- Qanda şəkər səviyyəsi
Vitamin Dəstəkləri
Zəruri vitaminlər:
- Fol turşusu
- Dəmir
- Kalsium
- Omega-3
Nəticə və Tövsiyələr
Hamiləlik dövründə düzgün qidalanma həm ananın, həm də körpənin sağlamlığı üçün mütləqdir. Qadağan qidalardan qaçınmaq, təhlükəsiz alternativlər seçmək və müntəzəm həkim nəzarətində olmaq ən yaxşı nəticələri təmin edir.
Ən mühüm qaydalar:
- Çiy məhsullardan tamamilə qaçının
- Alkohol və siqareti tamamilə dayandırın
- Kafein istehlakını məhdudlaşdırın
- Müntəzəm həkim məsləhəti alın
- Sağlam və balanslı qidalanın
Hamiləlik sizin və körpənizin gələcəyi üçün ən dəyərli investisiyadır. Düzgün qida seçimləri bu investisiyanın ən vacib hissəsidir.
Qeyd: Bu məqalə ümumi məlumat xarakterli olub, fərdi məsləhət üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
