Hepatit A, qaraciyəri zədələyən və sarılıq kimi əlamətlərlə özünü göstərən virus infeksiyasıdır. Bu xəstəlik əsasən çirklənmiş qida və su vasitəsilə yayılır.
Hepatit A nədir?
Hepatit A virusu (HAV) tərəfindən törədilən kəskin qaraciyər infeksiyasıdır. Virus fekal-oral yolla yayılır və çirklənmiş qida, su və ya yaxın təmas vasitəsilə keçir.
Hepatit A xəstəliyinin əlamətləri
Hepatit A-nın əlamətləri adətən virusla yoluxduqdan 2-6 həftə sonra ortaya çıxır. Bütün yoluxanlar simptomlar göstərməyə bilər. Uşaqlarda xəstəlik əlamətləri adətən daha yüngül olur.
Əsas əlamətlər:
- Yorğunluq və zəiflik
- Ürəkbulanma və qusma
- Qarın ağrısı (xüsusilə sağ yuxarı hissədə)
- İştahsızlıq
- Yüksək hərarət
- Tünd rəngli sidik
- Açıq rəngli nəcis
- Sarılıq (dəri və gözlərin saralması)
- Oynaqlarda ağrı
Diaqnostikası
Hepatit A-nın diaqnozu qandan götürülən nümunələrlə təyin edilir. Həkimlər aşağıdakı testlərdən istifadə edirlər:
- Anti-HAV IgM – kəskin infeksiyanı göstərir
- Anti-HAV IgG – keçmiş infeksiya və ya vaksinasiyadan sonra immunitet göstərir
- Qaraciyər funksiya testləri (ALT, AST)
Hepatit A-nın müalicəsi
Hepatit A-nın spesifik antiviral müalicəsi yoxdur, əsasən simptomatik terapiya aparılır:
- İstirahət və qidalanma
- Yetərli istirahət
- Balanslı qidalanma
- Bol maye qəbulu
- Simptomatik müalicə
- Ürəkbulanma və qusma üçün dərmanlar
- Hərarət salıcı dərmanlar
- Ağrı kəsicilər (qaraciyərə zərərsiz olanlar)
- Pəhriz
- Yağlı və ağır qidalardan çəkinmək
- Alkoqollu içkilərdən imtina etmək
- Qaraciyəri yükləyən dərmanlardan uzaq durmaq
- Xəstəxana müalicəsi
- Ağır hallarda dehidratasiyanın qarşısını almaq üçün venadaxili maye verilməsi
- Qaraciyər funksiyasının monitorinqi
Hepatit A xəstəliyindən necə qorunaq?
Hepatit A-dan qorunmaq üçün ən təsirli metodlar:
- Vaksinasiya
- Hepatit A vaksini yüksək effektivliyə malikdir
- 1 yaşdan yuxarı uşaqlara və risk qruplarına tövsiyə olunur
- İki doza tam qoruma təmin edir
- Gigiyena qaydalarına riayət
- Qida hazırlayarkən və yeməkdən əvvəl əllərin yaxşı yuyulması
- Təmiz su istifadəsi
- Çiy qidalardan çəkinmək
- Səyahət zamanı qablaşdırılmış su içmək
Risk qrupları
Hepatit A üçün yüksək risk qrupları:
- Endemik bölgələrə səyahət edənlər
- HAV daşıyıcıları ilə yaxın təmasda olanlar
- Narkotik istifadəçiləri
- Müəyyən iş sahələrində çalışanlar (tibb işçiləri, uşaq baxıcıları)
- Qaraciyər xəstəliyi olanlar
Hepatit A və digər hepatit növləri arasında fərqlər
Hepatit A-nı digər hepatit növlərindən fərqləndirən əsas xüsusiyyətlər:
- Hepatit A xroniki formaya keçmir
- Tam sağalma mümkündür
- Yalnız bir dəfə yoluxma uzunmüddətli immunitet yaradır
- Ölüm halları nadirdir (1% həddində)
Nə zaman həkimə müraciət etməli?
Aşağıdakı əlamətlər müşahidə olunduqda təcili tibbi yardım lazımdır:
- Uzun müddət davam edən sarılıq (2 həftədən çox)
- Şiddətli qarın ağrısı
- Uzun müddətli qusma
- Şüur dəyişiklikləri
- Qanlı nəcis və ya qusuntu
Nəticə
Hepatit A əksər hallarda özü-özünə sağalan xəstəlik olsa da, ciddi əlamətlər göstərə bilər. Erkən diaqnoz, düzgün müalicə və profilaktika tədbirləri ilə bu xəstəliyin fəsadlarından qorunmaq mümkündür.
Ən təsirli qorunma üsulu vaksinasiya və şəxsi gigiyena qaydalarına riayət etməkdir.
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
