Gözdə qan yığılması və ya göz qızartısı kimi tanınan vəziyyət, gözün səthinə yaxın olan kiçik qan damarlarının genişlənməsi və qanla dolması nəticəsində yaranır.
Gözdə qan, gözün yüngül qıcıqlanması kimi sadə bir səbəbdən inkişaf edə biləcəyi kimi, infeksiya kimi ciddi bir narahatlığa bağlı da ola bilər.
Gözdə qan nədir?
Gözdə qan, gözdəki damarların genişlənməsi ilə yaranır. Genişlənən damarların içi qanla dolur və bu vəziyyət də gözün qızarmış, qırmızı görünməsinə səbəb olur.
Qan damarlarının genişlənməsinin səbəbi isə gözün xarici səthini örtən buynuz təbəqənin oksigen ehtiyacının qarşılana bilməməsidir.
Göz qanlılığı tək başına görüldükdə ciddi bir problem yaratmaya bilər. Ancaq şəxsdə gözdə qandan əlavə olaraq ağrı, axıntı və görmədə pozulma kimi əlamətlər görülürsə, bu vəziyyət ciddi bir sağlamlıq probleminə işarə edə bilər.
Gözdə qan niyə yaranır?
Gözdə qan yığılmasının əsas mümkün səbəbləri aşağıdakılardır:
Konyunktivit
Çəhrayı göz kimi də tanınan konyunktivit, gözün ən üst şəffaf təbəqəsi olan konyunktivanın infeksiyasıdır.
Konyunktivadakı infeksiya gözdəki qan damarlarını qıcıqlandırır və damarların şişməsinə səbəb olur. Bu vəziyyət gözün qızarmış, çəhrayı rəngdə görünməsinə səbəb olur.
Konyunktivit, adətən viral infeksiya nəticəsində yaranır. Yoluxucu bir xəstəlik olan konyunktivitə xüsusilə məktəb yaşındakı uşaqlarda tez-tez rast gəlinir.
Virusla kontamine olmuş barmaqların gözə aparılması, şəxsi əşyaların başqaları ilə paylaşılması kimi vəziyyətlər xəstəliyin yayılmasında rol oynayır.
Allergik konyunktivit isə toz kimi qıcıqlandırıcı maddələrə qarşı allergiyası olan şəxslərdə ortaya çıxa bilər.
Kontakt linzalarını uzun müddət çıxarmadan istifadə etmək və ya linz istifadəsi zamanı gigiyenaya diqqət etməmək də konyunktivit yarada bilər.
Allergik və ya qıcıqlandırıcı maddələrə bağlı olaraq inkişaf edən konyunktivit yoluxucu deyil.
Bir gözdəki konyunktivit asanlıqla digərinə də yoluxa biləcəyindən bu xəstəlik adətən hər iki gözü də təsir edir.
Konyunktivit əlamətləri:
- Gözdə qaşınma, sulanma, qızartı və ya axıntı
- İşığa qarşı həssaslıq
- Görmədə pozulma
- Gözdə qumlanma hissi şəklindədir.
Bakterial konyunktivitdə isə gözdə qızartı olmaya bilər, amma gözdən sarı-yaşıl rəngdə axıntı gələ bilər.
Konyunktivit diaqnozu üçün göz müayinəsi aparılır və gözdən hər hansı bir axıntı gəlirsə, bu axıntıdan nümunə alınaraq laboratoriyaya göndərilir.
Konyunktivit müalicəsi, xəstəliyə səbəb olan vəziyyətə görə aparılır. Konyunktivitlərin çoxu müalicəyə ehtiyac qalmadan özbaşına keçə bilər. Konyunktivit xəstələrinin xəstəlik keçənə qədər linz istifadə etməməsi, göz makiyajı etməməsi lazımdır.
Konyunktivitin yayılmasını önləmək üçün əl gigiyenasına diqqət edilməli və əllərlə gözlərə təmas etməkdən çəkinilməlidir.
Ayrıca yastıq, makiyaj malzemələri, dəsmal kimi şəxsi əşyalar başqa şəxslərlə paylaşılmamalıdır.
Korneal Ülser
Korneal ülser, adətən bakterial infeksiyaya bağlı olaraq kornea üzərində açıq yara yaranmasıdır.
Korneal ülserlər; travma, yaralanma kimi gözdə zərər yarada biləcək hadisələrdən sonra ortaya çıxır. Korneal ülser əlamətləri belədir:
- Qırmızı göz
- Gözdə ağrı, sızıltı
- İşığa qarşı həssaslıq
- Göz axıntısı
- Azalmış görmə
- Korneada ağ nöqtə
Göz qapağı narahatlıqları, uçuq kimi xəstəlikləri olan və ya kontakt linza istifadə edən şəxslərdə korneal ülserə tutulma riski artmışdır.
Kontakt linzalar düzgün taxılmadıqda və ya linz taxarkən gigiyena şərtlərinə diqqət edilmədikdə göz qıcıqlanır. Kontakt linzalar gözün xarici səthindəki hüceyrələrdə sürtünməyə bağlı zərər yarada bilər.
Bu vəziyyət də bakteriyaların hüceyrələrə yapışmasını asanlaşdırır. Bakteriyaların yanı sıra virus, göbələk, parazit kimi mikroorqanizmlər də korneal ülser yarada bilər.
Korneal ülser müalicə edilməzsə görmə itkisinə səbəb ola bilər.
Quru göz sindromu
Kifayət qədər göz yaşı istehsal edə bilməyən və ya istehsal edilən göz yaşının gözü kifayət qədər nəmləndirilə bilmədiyi vəziyyətlər quru göz sindromuna səbəb olur.
Hormonal dəyişikliklər, dərmanlar quru göz sindromu inkişafına səbəb ola bilər. Xronik hala gələn quru göz sindromu isə göz səthində iltihablanmaya yol açaraq gözdə qanlılıq yaradır.
Quru göz sindromu əlamətləri:
- Gözlərdə yanma hissi
- Gözdə ağrı, qızartı
- Gözə nəsə düşmüş kimi hiss etmə
- Bulanıq görmə
- Televiziya izləyərkən, kitab oxuyarkən artan narahatlıq hissi
- Göz yorğunluğu kimi sayıla bilər.
Quru göz sindromu müalicəsində xəstəliyin şiddətinə görə süni göz yaşı, göz damcıları, cərrahi əməliyyat kimi seçimləri mövcuddur.
Subkonjunktival qanaxma
Gözdəki konyunktiva təbəqəsi çoxlu sayda qan damarı ehtiva edir. Bu qan damarları çatlayaraq konyunktiva ilə gözün ağ hissəsinin arasına qan sızmasına səbəb olur.
Qan sızıntısı, konyunktiva təbəqəsinin altında toplanır və bu vəziyyət subkonjunktival qanaxma adlandırılır.
Subkonjuktival qanaxma, göz içi qanlılığı və ya gözə qan oturması kimi də təyin edilə bilər. Subkonjunktival qanaxma gözün ağında qırmızı, parlaq nöqtələr şəklində görünür.
Göz travmaları və yaralanmaları, göz içi qanlılığına yol aça bilər. Gözü bərk qaşımaq belə subkonjunktival qanaxma yaranması üçün kifayət ola bilər.
Digər Səbəblər
Gündəlik həyatda tez-tez qarşılaşılan göz qanlılığı səbəbləri:
- Uzun müddətli günəş təsiri
- Gözə toz, tüstü və s. düşməsi
- Üzmə
- Qlaukoma
- Siqaret çəkmə
- Alkoqol istehlakı kimi sıralana bilər.
Gözdə qana nə kömək edir?
Gözdə qan fərqli səbəblərə bağlı olaraq yarana bilər. Gözdəki qan şikayəti özbaşına düzəlməyən şəxslər mütləq həkimə müraciət etməlidir.
Göz qanlılığını yüngülləşdirmək üçün evdə edilə biləcək sadə tətbiqlər var. Bu tətbiqlər belədir:
- Gözün üzərinə isti su ilə isladılmış dəsmal qoyula bilər. Təxminən 10 dəqiqə ərzində gözdə qalan dəsmal, göz qapaqlarındakı yağ istehsalını artıraraq gözün sürüşkənləşməsini təmin edir.
- Gözə isti tətbiq işə yaramadıqda əksini olan soyuq tətbiq sınana bilər. Soyuq su ilə isladılmış pambıqlı bir parça gözün üzərinə qoyularaq bir müddət gözlənilir. Soyuq tətbiq, gözdəki şişkinliyin və qaşınmanın azaldılmasına kömək edir.
- Göz yaşı, gözün sürüşkən və təmiz olmasını təmin edir. Göz quruluğu kimi səbəblərlə ortaya çıxan qanlılıq üçün süni göz yaşı istifadə edilə bilər.
Gözdə qan necə keçir?
Gözdə qan müalicəsi, qana olmasına səbəb olan vəziyyətə bağlı olaraq planlaşdırılır.
Göz qanlılığı müalicəsi ümumiyyətlə göz damcıları, antibiotik dərmanlar, kremlər və oral həblər istifadə edilərək aparılır.
Göz qanlılığına səbəb olan bir çox xəstəlik, erkən dövrdə bu üsullarla müalicə edilərsə, çox ciddi bir problemə səbəb olmaz.
Gözün qanlılığını və ya qanlılığın daha da pisləşməsini önləmək üçün edilməsi lazım olanlar bunlardır:
- Tüstü, tozcuq, toz kimi qıcıqlandırıcılardan uzaq durmaq
- Linzaları istifadə təlimatlarına uyğun şəkildə istifadə etmək
- Əlləri tez-tez yumaq və əllərlə gözə toxunmamaq
- Yastıq üzlərini, dəsmalları tez-tez dəyişdirmək və ya yumaq
- Yatağa girmədən öncə və ya bayırdan gəldikdən sonra duş almaq (mövsümi allergiyası olan şəxslərdə)
- Gözləri ətraf qıcıqlandırıcılardan qorumaq üçün çölə çıxarkən günəş eynəyi taxmaq
Səhifənin məzmunu yalnız məlumat məqsədi daşıyır. Diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkiminizlə məsləhətləşin.
