Badamcıq əməliyyatı, tibbi adı ilə tonsillektomiya, ağız boşluğunun iki tərəfində yerləşən badamcıqların cərrahi yolla çıxarılması prosesidir.
Badamcıqlar bədəni infeksiyalardan qoruyan limfoid toxumalardan ibarətdir. Lakin bəzən təkrarlanan infeksiyalar, xroniki iltihab və ya həddindən artıq böyümə kimi səbəblərdən badamcıqların çıxarılması lazım ola bilər.
Badamcıq əməliyyatı adətən ümumi anesteziya altında həyata keçirilir. Cərrah ağzı açıq saxlamaq üçün ağız açıcısı istifadə edərək badamcıqlara çıxış təmin edir və xüsusi alətlərlə badamcıqları diqqətlə çıxarır.
Əməliyyat sonrası xəstələr adətən həmin gün xəstəxanadan çıxarılır, lakin sağalma prosesi bir neçə gün davam edə bilər və bu dövrdə ağrı, udma çətinliyi kimi əlamətlər yaşana bilər.
Kimlər badamcıq əməliyyatı olmalıdır?
Badamcıq əməliyyatı (tonsillektomiya) bəzi spesifik vəziyyətlər üçün tövsiyə edilir. Kimlərin badamcıq əməliyyatı olması lazım olduğu barədə qərar verilən zaman xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti, yaşadığı əlamətlər və badamcıqların ölçüsü kimi çoxlu faktor qiymətləndirilir.
Aşağıda badamcıq əməliyyatı olması tövsiyə edilən vəziyyətlər siyahıya alınmışdır:
Təkrarlanan Badamcıq İltihabı: İl ərzində dəfələrlə təkrarlanan badamcıq iltihab halları yaşanırsa əməliyyat tövsiyə edilə bilər.
Xroniki Tonsillit: Uzun müddətli və müalicəyə cavab verməyən badamcıq iltihabı vəziyyətində əməliyyat lazım ola bilər.
Obstruktiv Yuxu Apnesi: Böyük badamcıqlar, xüsusilə uşaqlarda gecə boyunca tənəffüsün kəsilməsinə səbəb ola bilər. Bu vəziyyət obstruktiv yuxu apnesi adlanır və əməliyyatla müalicə edilə bilər.
Tənəffüs Çətinliyi: Həddindən artıq böyümüş badamcıqlar tənəffüsü çətinləşdirə bilər və hətta bəzən yemək yeməyi çətinləşdirə bilər.
Abselər: Badamcıqlarda və ətrafında iltihab yığıntısı (abses) yaranması əməliyyat tələb edə bilər.
Xərçəng Şübhəsi: Nadir hallarda badamcıqlarda xərçəng şişindən şübhələnilirsə, badamcıqların çıxarılması lazım ola bilər.
Xəstənin əlamətləri və şikayətləri badamcıq əməliyyatının lazım olub-olmadığını müəyyən etmək üçün həkim tərəfindən qiymətləndirilməlidir.
Əməliyyat təklifi xəstənin yaşadığı narahatlığın şiddətinə, tezliyinə və ümumi sağlamlıq vəziyyətinə görə dəyişə bilər.
Badamcıq əməliyyatı necə edilir?
Badamcıq əməliyyatı, tibbi adı ilə tonsillektomiya, badamcıqların cərrahi yolla çıxarılması prosesidir. Əməliyyat adətən ümumi anesteziya altında həyata keçirilir və xəstənin yatdığı bir prosesdir.
Badamcıq əməliyyatının əsas addımları:
Anesteziya: Xəstə əməliyyatın başlanğıcında ümumi anesteziya ilə yatırılır. Bu sayədə xəstə əməliyyat zamanı heç bir ağrı və ya narahatlıq hiss etmir.
Əməliyyatın Başlanğıcı: Cərrah xəstənin ağzını açır və badamcıqlara çıxış təmin edir.
Badamcıqların Çıxarılması: Cərrah xüsusi cərrahi alətlər istifadə edərək badamcıqları diqqətlə çıxarır. Bu mərhələdə müxtəlif texnikalar istifadə edilə bilər; ənənəvi cərrahi üsullar, elektrokoter (elektrik enerjisi ilə) və ya lazer kimi müxtəlif üsullarla badamcıqlar çıxarıla bilər.
Qanaxmanın Dayandırılması: Badamcıqların çıxarılmasından sonra qanaxma ola biləcək bölgələr koterize edilir və ya tikiş atılaraq qanaxma dayandırılır.
Əməliyyatın Bitirilməsi: Qanaxma nəzarət altına alındıqdan sonra əməliyyat bitirilir. Adətən əlavə tikişlərə və ya xaricdən ediləcək kəsiklərə ehtiyac duyulmur, çünki proses ağız içərisindən həyata keçirilir.
Oyanma Prosesi: Əməliyyatın tamamlanmasından sonra xəstə anesteziya təsirinin keçməsi üçün oyanma otağına aparılır. Ümumi anesteziya təsiri altında xəstə heç nə xatırlamır və oyanma otağında özünə gəldikdə əməliyyatın tamamlandığı barədə məlumat verilir.
Xəstəxanadan Çıxarılma: Əməliyyatın ciddiliyinə və xəstənin ümumi vəziyyətinə bağlı olaraq xəstə həmin gün və ya bir gün sonra xəstəxanadan çıxarıla bilər.
Əməliyyatın tamamlanmasından sonra xəstələrin bir müddət yumşaq qidalarla qidalanması, isti və ədviyyatlı qidalardan çəkinməsi tövsiyə edilir. Bundan əlavə, sağalma prosesi boyu həkimin tövsiyələrinə riayət etmək çox vacibdir.
Əməliyyat sonrası sağalma prosesi
Badamcıq əməliyyatı sonrası sağalma prosesi xəstədən xəstəyə dəyişənlik göstərə bilər, lakin ümumi olaraq bu addımlar və tövsiyələr izlənilir:
İlk Bir Neçə Gün: Əməliyyat sonrası ilk bir neçə gün adətən ən çox narahatlıq hiss edilən dövrdir. Boğazda ağrı, udmada çətinlik və qulaqda ağrı kimi əlamətlər ola bilər.
Qidalanma: İlk günlərdə boğazın həssaslığı səbəbindən isti, turş, ədviyyatlı və ya sərt qidalardan çəkinmək tövsiyə edilir. Yumşaq və soyuq qidalar, dondurma, püre və ya qatıq kimi qidalar işlətmək daha uyğundur.
Hidratasiya: Bol su içmək sağalma prosesini dəstəkləyir və boğazın nəm qalmasını təmin edir.
Ağrı İdarəsi: Həkimin tövsiyə etdiyi ağrı kəsicilər istifadə edilə bilər. Aspirin kimi qanaxmanı artıra biləcək dərmanlardan çəkinmək lazımdır.
Danışma və Fəaliyyət: İlk bir neçə gün danışmanı məhdudlaşdırmaq və ağır fiziki fəaliyyətlərdən çəkinmək yaxşıdır.
Ağ Təbəqə Yaranması: Əməliyyat sonrası boğazda ağ və ya sarı rəngdə təbəqə yarana bilər. Bu normal sağalma əlamətidir və narahatlıq səbəbi deyil.
Qanaxma: Əgər əməliyyat sonrası qanaxma olarsa dərhal həkimə müraciət etmək lazımdır.
Tam Sağalma: Tam sağalma adətən 10-14 gün çəkir. Bu prosesdə xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyətinə, yaşına və əməliyyatın nə qədər əhatəli olduğuna bağlı olaraq dəyişikliklər ola bilər.
Həkim Kontrolu: Əməliyyat sonrası müəyyən edilmiş tarixdə həkim kontroluna getmək vacibdir. Bu kontrol zamanı sağalma prosesi qiymətləndirilir və hər hansı komplikasiya olub-olmadığına qərar verilir.
Yeni Normal: Sağalma prosesinin tamamlanmasından sonra xəstələr adətən daha rahat nəfəs ala bilir, daha yaxşı yata bilir və badamcıq iltihabına bağlı problemlərdən qurtulmuş olurlar.
Hər xəstə üçün sağalma prosesi bir qədər fərqli ola bilər, buna görə də həkimin tövsiyələrinə sərt şəkildə bağlı qalmaq çox vacibdir.
Əməliyyat sonrası qidalanma necə olmalıdır?
Badamcıq əməliyyatı sonrası qidalanma sağalma prosesini dəstəkləmək və boğazdakı həssaslığı minimumda saxlamaq üçün vacibdir. Əməliyyat sonrası qidalanma ilə bağlı tövsiyələr:
Yumşaq Qidalar: Xüsusilə ilk günlərdə boğazda həssaslıq olacağından yumşaq qidalar üstünlük verilməlidir. Püre, qatıq, muhallebi, dondurma kimi qidalar idealdır.
Soyuq Qidalar: Soyuq maye və qidalar boğazdakı şişkinlik və ağrını azaltmağa kömək edə bilər. Soyuq meyvə şirələri, dondurma və soyuq şorbalar içə bilərsiniz.
İsti Qidalardan Çəkinmə: Çox isti qida və içkilər boğazı tahriş edə bilər. İlk bir neçə gün orta temperaturda qidalar üstünlük verilməlidir.
Ədviyyatlı və Turş Qidalardan Uzaq Durmaq: Ədviyyatlı qidalar, sitrus meyvələri kimi turş qidalar boğazda yanma hissini yarada bilər.
Sərt Qidalardan Çəkinmə: Çips, biskvit kimi sərt qidalar boğazı tahriş edə bilər, buna görə bu cür qidalardan uzaq durmalısınız.
Bol Maye İşlətmək: Dehidratasiyanı önləmək və boğazı nəm saxlamaq üçün bol maye işlətməlisiniz. Lakin turş içkilərdən çəkinmək lazımdır.
Alkoldan Çəkinmə: Alkol boğazı quruya bilər və sağalma prosesini yavaşlada bilər.
Balanslaşdırılmış Qidalanma: Əməliyyat sonrası bədəninizin sağalması üçün lazım olan vitamin və mineralları almaq vacibdir. Protein mənbələri, tərəvəz və meyvələrlə balanslaşdırılmış qidalanma planı izləyin.
Qidalanma Tezliyi: Kiçik porsiyalar halında və tez-tez yemək boğazdakı ağrı və həssaslığı azalda bilər.
Həkimin Tövsiyələrinə Riayət: Həkimin sizə xüsusi qidalanma tövsiyələri ola bilər. Bu tövsiyələrə mütləq riayət etməlisiniz.
Qidalanma əməliyyat sonrası sağalma prosesində mühüm rol oynayır. Buna görə həkimin və dietoloqin tövsiyələrini nəzərə alaraq sağlam sağalma prosesi keçirə bilərsiniz.
Badamcıq əməliyyatı sonrası səsimdə dəyişiklik
Badamcıq əməliyyatı sonrasında səsdə müvəqqəti dəyişiklik ola biləcəyini bilmək faydalıdır. Lakin bu adətən daimi vəziyyət deyil.
Bu mövzuda bilinməli olan məsələlər:
Müvəqqəti Dəyişikliklər: Əməliyyat sonrasında boğazdakı şişkinlik və ya ödem səbəbindən səs tonunda yüngül dəyişiklik ola bilər. Bu adətən müvəqqəti vəziyyətdir və boğazdakı şişkinlik azaldıqca səs normala qayıdır.
Yüksək Tezlikdə Dəyişikliklər: Bəzi xəstələr, xüsusilə yüksək tezlikdə səs çıxararkən dəyişiklik hiss edə bilərlər. Lakin bu vəziyyət də adətən qısa müddətli olub, sağalma prosesi irəlilədikcə düzəlir.
Səbəbi: Badamcıqlar ağzımızın arxa hissəsində yerləşir və səs dalğalarının bu bölgədən keçməsi ilə səsin rezonansını təsir edə bilər. Badamcıqların çıxarılması səs dalğalarının bu bölgədə necə əks-səda verməsini dəyişdirə bilər, bu da səs tonunda müvəqqəti dəyişikliklərə səbəb ola bilər.
Daimi Dəyişikliklər Nadirdir: Badamcıq əməliyyatı sonrası səs dəyişikliklərinin daimi olma ehtimalı olduqca aşağıdır. Lakin əgər səsdə uzun müddətli dəyişiklik hiss edirsinizsə həkimlə əlaqə saxlamalısınız.
Tövsiyə: Əməliyyat sonrası səs tellərini zorlamaq üçün bir müddət yüksək səslə danışmaqdan, mahnı oxumaqdan və ya qışqırmaqdan çəkinmək yaxşı ola bilər.
Nəticə etibarilə, badamcıq əməliyyatı sonrasında səsdə yüngül və müvəqqəti dəyişikliklər yaşana bilər. Lakin bu dəyişikliklərin daimi olması olduqca nadirdir. Əgər narahatlıqlarınız varsa və ya səsdə gözlənilməz dəyişikliklər hiss edirsinizsə həkimlə məsləhətləşməlisiniz.
Badamcıq əməliyyatı qiymətləri
Badamcıq əməliyyatı qiymətləri əsasən həkimdən və klinikadan asılı olaraq dəyişə bilir. Tam dəqiq qiymətlər üçün mütləq şəkildə həkim mütəxəssislərin müayinəsində olmalısınız.
Tez-tez verilən suallar
Badamcıq əməliyyatı nədir?
Badamcıq əməliyyatı adətən xroniki infeksiya, həddindən artıq böyümə və ya obstruktiv yuxu apnesi kimi səbəblərdən problem yaradan badamcıqların cərrahi yolla çıxarılması prosesidir.
Badamcıq əməliyyatının tibbi adı nədir?
Badamcıq əməliyyatının tibbi adı “tonsillektomiya”dır.
Kimlər badamcıq əməliyyatı olmalıdır?
Xroniki badamcıq iltihabı, təkrarlanan badamcıq infeksiyaları, böyük badamcıqlar səbəbindən tənəffüs çətinliyi yaşayanlar və obstruktiv yuxu apnesi olanlar badamcıq əməliyyatı üçün namizəd ola bilərlər.
Badamcıq əməliyyatı necə edilir?
Xəstə ümumi anesteziya altında əməliyyata alınır. Cərrah ağzın içərisindən badamcıqlara çıxış təmin edir və xüsusi alətlərlə badamcıqları diqqətlə çıxarır. Sonra qanaxmanı dayandırmaq üçün bölgədəki damarlar koterize edilir.
Əməliyyat sonrası sağalma prosesi necədir?
Adətən xəstələr bir neçə gün içərisində normal fəaliyyətlərə qayıda bilərlər. Lakin tam sağalma 10-14 gün çəkə bilər. Bu müddət ərzində yüngül ağrılar, boğazda həssaslıq və ya yüngül qanaxma ola bilər.
Əməliyyat sonrası nə cür komplikasiyalar ola bilər?
Hər cərrahi əməliyyatda olduğu kimi infeksiya, qanaxma, ağrı və nadir hallarda anesteziyaya bağlı komplikasiyalar badamcıq əməliyyatında da görülə bilər.
Əməliyyat sonrası qidalanma necə olmalıdır?
İlk günlərdə yumşaq və soyuq qidalar işlətmək tövsiyə edilir. İsti içkilər, turş və ya ədviyyatlı qidalardan çəkinmək lazımdır.
Badamcıq əməliyyatının üstünlükləri nələrdir?
Badamcıq əməliyyatı təkrarlanan infeksiyaları önləmək, tənəffüs yollarını açmaq və yuxu apnesi əlamətlərini yüngülləşdirmək kimi çoxlu üstünlüyə malikdir.
Badamcıqların çıxarılması immun sistemi zəiflədir mi?
Badamcıqlar immun sistemin bir hissəsidir; lakin onların çıxarılması ümumi immunitet üzərində böyük təsir göstərmir. Bədən digər limfoid toxumalar vasitəsilə patogenlərə qarşı qorunmağa davam edir.
Badamcıq əməliyyatı sonrası səsimdə dəyişiklik olur mu?
Bəzi xəstələrdə əməliyyat sonrası müvəqqəti müddət üçün səs tonunda yüngül dəyişikliklər ola bilər. Lakin bu adətən daimi vəziyyət deyil və qısa müddətdə normala qayıdır.
