Depressiya – davamlı bədbəxtlik və heç nəyə maraq göstərməmək hissi ilə özünü göstərən ruhi bir pozğunluqdur.
Ona həmçinin əsas depressiv pozğunluq və ya klinik depressiya da deyilir. Bu vəziyyət insanın düşüncələrinə, hisslərinə və davranışlarına təsir edir, müxtəlif emosional və fiziki problemlərə gətirib çıxarır.
Depressiyanı tətikləyən amillər bunlardır: bioloji (məsələn, ailədə kimdəsə olması, digər psixi problemlər), psixoloji (itki, stress, travma), davranışsal (maddə istifadəsi) və sosial (sosial dəstəyin olmaması).
Depressiyadan qurtulmaq üçün nələr etmək lazımdır?
Depressiya müalicəsi mümkün olan psixi bir xəstəlikdir. Təəssüf ki, bir çox insan cəmiyyətdəki yanlış fikirlərə (qərəzlərə) görə müalicədən imtina edir. Halbuki, depressiya da digər xəstəliklər kimi tibbi bir problemdir.
Depressiyanın müalicəsi onun ağırlıq dərəcəsinə görə təyin edilir. Yüngül və yeni başlamış hallarda mütəxəssis nəzarəti ilə müalicə planlaşdırılır. Orta və ağır depressiya hallarında isə fərqli tədbirlər görülür.
Həmçinin, müalicənin uğurlu olması və xəstəliyin təkrarlanmaması üçün özünüz də bu tədbirləri görməlisiniz:
- İlk növbədə, xəstəliyinizi qəbul edin və hərəkətə keçin.
- Dostlarınız və ailənizlə səmimi və təsirli ünsiyyət qurun.
- Yuxu rejiminizi qaydaya salın. Erkən yatıb, erkən oyanmağa çalışın.
- Ümidsizliyə qapılıb özünüzə qapanmayın.
- Həkiminiz və ya psixoterapevtiniz ilə açıq və səmimi danışın.
- Müalicəni təyin olunan müddət bitənə qədər dayandırmayın.
- Hisslərinizi aydın şəkildə ifadə edin.
- Mütəxəssisin tövsiyələrinə qulaq asın və onlara əməl edin.
- Özünüzə kiçik və real hədəflər qoyun.
- Səhər yuxudan oyanan kimi yataqdan tez qalxmağa çalışın.
- Bədəninizi daim aktiv saxlayın (idman edin, hərəkət edin).
- Özünüzə həftəlik plan tərtib edin.
- Sosial yardım layihələrində iştirak etməyə çalışın.
- Spirtli içki və narkotik maddələrdən tamamilə uzaq durun.
- Səbirli olun.
Depressiyanı tətikləyən səbəblər nələrdir?
Depressiya gündəlik həyatdakı mənfi hadisələr, genetik amillər və psixoloji səbəblər kimi bir çox amilin təsiri ilə yarana bilər.
Bu xəstəliyə təkan verən bəzi səbəblər var. Həmin səbəbləri belə sıralaya bilərik:
- Bioloji səbəblər: Əgər ailə üzvlərindən birində depressiya və ya bənzər bir əhval-ruhiyyə problemi varsa, digər ailə üzvlərində də bu xəstəliyin yaranma ehtimalı normadan yüksək olur. Hətta şizofreniya və ya alkoqolizm kimi digər psixi pozğunluqlar da depressiya riskini artırır.
- Psixoloji amillər: Ailə üzvlərindən birinin vəfatı, həyat yoldaşından ayrılma və ya işini itirmək kimi ağır hadisələr depressiyaya zəmin yaradır. Stress və travmatik vəziyyətlərin davamlı təkrarlanması depressiya riskini daha da çoxaldır.
- Davranışla bağlı amillər: Spirtli içki və ya narkotik maddə istifadəsinin artması depressiyanı tətikləyir.
- Sosial amillər: Ailə və dostlarla olan güclü bağların qopması nəticəsində yaranan sosial dəstək əskikliyi də depressiyaya səbəb ola bilər.
Vacib Xəbərdarlıq: Bu məqalə yalnız məlumatlandırma məqsədi daşıyır və peşəkar tibbi məsləhəti, diaqnozu və ya müalicəni əvəz etmir.
